Wynalazki od czasów najdawniejszych, aż niemal do początku naszej ery:
1,7 mln. | - | najdawniejsze próby kształtowania narzędzi kamiennych (Afryka Środkowo–Wschodnia.). |
600 000 | - | produkcja pierwszych narzędzi kamiennych – pięściaków (Chiny, Indonezja, Afryka Płd.). |
300 000 | - | posługiwanie się ogniem (Chiny). |
200 000 | - | użycie broni miotanej: drewnianych oszczepów (Anglia, Hiszpania); w użyciu jest maczuga (data i lokalizacja nieznane). |
100 000 | - | umiejętność niecenia ognia (Eurazja, Afryka). |
75 000 | - | pierwsze legowiska - przodek łóżka (Afryka). |
50 000 | - | pierwsze sztuczne schronienie: szałasy (Eurazja). |
40 000 | - | oszczep zbrojony grotem kamiennym (Europa, Afryka); ludzie poznali smak miodu (data i lokalizacja nieznane). |
35 000 | - | łuk i strzały (Europa, Afryka); stosowanie barwników naturalnych: malowidła naskalne, barwienie ciała (Francja, Hiszpania); udoskonalone narzędzia krzemienne i kościane: noże, szydła, rylce, piły, wiertła (Europa, Afryka Płn.); ludzie potrafią garbować skóry (data i lokalizacja nieznane). |
28 000 | - | znany i używany jest sznurek (data i lokalizacja nieznane); łowienie ryb przy pomocy haczyka (lokalizacja nieznana); ludzie wykorzystują konopie (brak danych). |
26 000 | - | ziołolecznictwo (Chiny). |
23 000 | - | harpun rogowy i kościany (Francja); bumerang z kości mamuta (Polska). |
16 000 | - | w użyciu jest miotacz oszczepów - atlatl (Europa); próby oznaczenia dnia, nocy i pór roku, czyli rozwój astronomii i opracowanie pierwszego kalendarza księżycowego (data i lokalizacja nieznane). |
15 000 | - | w użyciu jest dłuto (data i lokalizacja nieznane); użycie farb (jaskinia w Lascaux - Francja - czas przybliżony). |
13 000 | - | odkryto kolekcję 40 figurek - lalek (Sandomierz - Polska); znany i stosowany jest kwarc (Hiszpania - czas przybliżony). |
12 000 | - | siekiera rogowa i kamienna (Azja, Europa); kij kopieniaczy (Azja Przednia, Europa); pierwsze bębny (data i lokalizacja nieznane). |
11 000 | - | garnek - najstarsze skorupy ceramiczne (Japonia). |
10 000 | - | znany jest ocet (Babilonia); w użyciu jest smoła (czas przybliżony, lokalizacja nieznana). |
9 000 | - | zaczyna tworzyć się miasto (Jerycho - Judea; czas przybliżony). |
8800 | - | początki rolnictwa i hodowli; sierp (Azja Przednia, Egipt); pierwszy chleb (wyspa Kreta). |
8300 | - | pierwsze sieci rybackie (Finlandia). |
8000 | - | pierwsze studnie (Mezopotamia, Palestyna, Egipt); tzw. piec ziemny - praprzodek pieca (lokalizacja nieznana); użycie brony (data i lokalizacja nieznane); ludzie potrafią wytwarzać wino (basen Morza Śródziemnego); ochrona rąk przed zimnem - przodek rękawic (data i lokalizacja nieznane); ser z zsiadłego mleka (Mezopotamia); pierwsze domy jednoizbowe (brak danych); używany jest bursztyn (Europa - data nieznana). |
7000 | - | użycie sieci rybackich (Europa Płn.); wytwarzanie jogurtu (Azja); znana już jest łopata (czas przybliżony, lokalizacja nieznana); poduszka (Mezopotamia). |
6500 | - | w użyciu jest już gips (Anatolia - Turcja); w użyciu jest wieża oblężnicza (Asyria); ludzie potrafią wytwarzać filc (terytorium dzisiejszej Turcji). |
6300 | - | łódź z jednego pnia (Holandia). |
6200 | - | pierwsze budowle z gliny: cegła suszona (Azja). |
6000 | - | początki garncarstwa (Iran Płn.); głowica kamiennego topora z oszlifowanym ostrzem (Skandynawia); łódź wiosłowa (Egipt); prawdopodobnie w użyciu jest cep (data i lokalizacja nieznane); płukanie złota z piasku (data i lokalizacja nieznane); ludzie poznali działanie opium (Chiny, Egipt, basen Morza Śródziemnego); wyrabianie i używanie zamszu (lokalizacja nieznana); znana jest terakota (dach świątyni Hery w Olimpii - Grecja). |
5200 | - | pierwsze kręgle (Egipt); użycie pochodni do oświetlania ulic (data przybliżona - Syria). |
5000 | - | początki tkactwa i koszykarstwa (Egipt, Mezopotamia); zwierzę juczne: osioł (Azja); sanie (Skandynawia); znane są już narty (Skandynawia); świdry smyczkowe i piły kamienne; początki stomatologii (Sumer); początki depilacji (Egipt); znany jest żagiel (Egipt); schody w kopalni (Hallstatt w Austrii); używany jest korund (Chiny); w użyciu jest marmur (data i lokalizacja nieznane). |
4700 | - | Aztekowie i Inkowie znają popcorn. |
4500 | - | proca (Iran); szczudła (lokalizacja nieznana). |
4400 | - | najstarsze znane wyobrażenia warsztatu tkackiego (Egipt). |
4000 | - | budownictwo wodne: kanały nawadniające, tamy, groble (Egipt, Mezopotamia); wytop miedzi z rud: pierwsze narzędzia metalowe, pierwsze obrabiarki (Mezopotamia, Egipt); radło drewniane (Mezopotamia); początki wytwarzania szkła (Egipt, Mezopotamia); znana jest glazura (Egipt, Mezopotamia); waga równoramienna z pionem (Egipt); pismo klinowe (Sumerowie); w Chinach znane są żurawie, nosidła (data i lokalizacja nieznane); stosowanie e-dodatków (czas przybliżony - Egipt); beczkowóz (data i lokalizacja nieznane); znany jest wosk pszczeli; pierwsze "cukierki" (czas przybliżony - Egipt); używany jest bandaż (Egipt - czas przybliżony); młotek kamienny z rękojeścią (Mezopotamia); łódź w kształcie kajaka (Irak); ludzie poznają smak piwa (Sumerowie); podatek (Egipt); wykorzystana jest ropa naftowa (Persja); piła z korundu (Egipt). |
3500 | - | żagiel (Egipt, Mezopotamia); pojazd na kołach ciągniony przez woły (Mezopotamia); papirus jako materiał do pisania (Egipt); motyka (Azja Przednia, Europa); wytapianie ołowiu z rud (Egipt); odlewnictwo - początki (Mezopotamia); prymitywna wiertarka smyczkowa (data i lokalizacja nieznane); początki kowalstwa (Egipt i Mezopotamia); biżuteria z metalu (Egipt); pierwowzór dezodorantu (Chiny). |
3400 | - | początki wydobywania i przerabiania żelaza w Egipcie; używane jest łyko (data i lokalizacja nieznane); w użyciu są guziki (data i lokalizacja nieznane); znany jest kwas chlebowy (Sumer - czas przybliżony). |
3300 | - | przepaska lędźwiowa - pierwsze majtki (Europa); znana i używana jest kurkuma (Indie, Chiny - czas przybliżony). |
3200 | - | koło garncarskie, cegła wypalana, oraz narzędzia z brązu (Mezopotamia); znany jest alabaster (Egipt). |
3100 | - | zapora wodna (Wadi–el–Garani, Egipt); nikiel w domieszkach metali (lokalizacja nieznana); początki Stonehenge (Anglia). |
3000 | - | krosno tkackie (Egipt); bawełna (Indie); łączenie metali za pomocą lutowania (Egipt); znane są baseny (Egipt); znana jest akupunktura (Chiny); tusz (Chiny); stosowane jest balsamowanie (Egipt); stosowanie i doskonalenie sztuki manicure (Chiny); umiejętność wypalania węgla drzewnego (data i lokalizacja nieznane); używane jest wapno (Egipt); w użyciu jest fornir (Egipt); znane i używane są wachlarze (Egipt); odlewanie metali metodą na tracony wosk (Egipt); pierwsze hełmy bojowe (data i lokalizacja nieznane); marcepan (Persja); pierwsza reklama (Teby - Egipt); pierwszy hotel (Memphis w Egipcie); znana jest mozaika (miasto Uruk - Mezopotamia); szczotka do włosów (Egipt - data przybliżona); w użyciu jest tarcza (data i lokalizacja nieznane); kosmetyki (Egipt); strzecha na dachu (Egipt). |
2990 | - | igły miedziane (Egipt); znane są właściwości drożdży (data i lokalizacja nieznane); znane są metody separacji srebra od ołowiu - data przybliżona (Azja Mniejsza - Turcja). |
2900 | - | budowle megalityczne (Europa płn.); ręcznie klepana blacha z miedzi (Egipt); początki pisma węzełkowego - kipu - data przybliżona (Peru). |
2800 | - | żarna do mielenia zboża (Sumerowie); jednomasztowe żaglowce z wiosłami (Egipt); szafran jako lek (Egipt). |
2737 | - | cesarz chiński poczuł smak herbaty (Szen Nung - Chiny). |
2700 | - | pierwszy udokumentowany konflikt zbrojny (pomiędzy władcą Kisz- Enmebaragesim a państwem Elam - Sumer); w Chinach znane są zegary wodne, lampy olejowe z pływającym knotem (Egipt); rydwan jako wóz bojowy (Bliski Wschód, Egipt); pierwsze wzmianki o cynamonie (Chiny); nocnik (Egipt). |
2650 | - | małe przenośne wagi belkowe (Egipt). |
2600 | - | wielkie piramidy z kamiennych bloków (Giza, Egipt); prymitywne dźwigi budowlane (Egipt); najstarsza gra planszowa (Mezopotamia); zachowany rysunek statku (Egipt). |
2500 | - | podróże morskie żaglowców (Egipt); znany jest już pręt pionowy rzucający cień (Chiny); zwierciadło płaskie (Egipt); zegary słoneczne (Egipt, Chiny); saletrę pozyskuje się z moczu (Egipt); dywan - (Azja Centralna); z azbestu wyrabiane jest płótno (Rzym); w użyciu jest asfalt naturalny (dorzecze Indusu); prapoczątki biblioteki (Egipt - za panowania IV dynastii); początki wytwarzania mydła (Fenicjanie). |
2400 | - | zawias do łączenia tabliczek z tekstami (Sumerowie); w użyciu są stemple (Egipt, Babilon). |
2350 | - | okna w domach mieszkalnych (Sumerowie); pierwsze ustępy (Mezopotamia). |
2300 | - | kanalizacja miejska (Indie); narodziło się introligatorstwo (Indie). |
2250 | - | pierwsze mapy (Mezopotamia); parasol przeciwsłoneczny (Chiny). |
2200 | - | znany jest kołowrót (Chiny); stosowany jest tatuaż (Egipt); pierwowzór spadochronu (cesarz Shun - Chiny); znany i używany jest topór (data i lokalizacja nieznane). być może znana już jest zabawka jojo (Chiny); |
2100 | - | znany jest piryt (data i lokalizacja nieznane); |
2000 | - | najstarsza droga koleinowa (Malta); użycie konia jako wierzchowca (Iran); buty (Egipt); barwne tkaniny jedwabne (Chiny); koło szprychowe, 6-8 szprych z brązu (Azja Mniejsza, Asyria); pierwsze łyżwy (Szwecja); lody (Chiny); najstarszy znaleziony makaron (Chiny); pierwsze kałamarze (Egipt); budowane są pierwsze kominy (Mezopotamia); w użyciu są perfumy (kraje śródziemnomorskie); być może znany już jest grzebień (lokalizacja nieznana); pierwsze stołki (data i lokalizacja nieznane); początki piłki nożnej (data i lokalizacja nieznane); pierwsze pisanki (Mezopotamia, Persja); znana jest intarsja (Egipt); liczba pi (Babilonia); słodycze (Egipt); pierwsze pilniki z brązu (Kreta - Grecja); najstarsze perfumy świata (Cypr); zbroja (Chiny - czas przybliżony); miecz z brązu (czas przybliżony - Chiny); pierwsze akwedukty (wyspa Kreta - Grecja); diabolo (Chiny). |
1900 | - | żelazne ozdoby i broń rytualna (Azja); ludzie poznali spiż (data i lokalizacja nieznane). |
1850 | - | alfabet literowy (Asyria); ludzie zażywają haszysz (Maroko - czas przybliżony). |
1800 | - | konny rydwan bojowy (Europa i Azja); znana jest cyna w czystej postaci (Chiny); znana i używana jest wełna (Babilon - Mezopotamia); drzwi do świątyni (Mezopotamia - czas przybliżony). |
1780 | - | pierwowzór słupa ogłoszeniowego; zawarta została pierwsza polisa ubezpieczeniowa - data przybliżona (Hammurabi - Babilon); kodeks Hammurabiego (Mezopotamia - czas przybliżony). |
1650 | - | pierwsze ślady wytwarzania miecza (Kreta); znany jest pumeks (wyspa Santoryn - Grecja). |
1600 | - | wchodzi do użytku miech (Egipt). |
1580 | - | stosowanie kanalizacji (Egipt). |
1550 | - | najdawniejszy opis trucia (Ebers - Egipt); zastosowanie cynku do wytopu mosiądzu (Indie lub Chiny). |
1500 | - | początki brukowania dróg (Kreta); naczynia szklane (Egipt); tokarka z napędem strunowym (Egipt, Mezopotamia); zegary piaskowe: klepsydra (Grecja); pierwszy klej (Egipt); produkowane są zabawki dla dzieci (Egipt); w użyciu są akwarele (Egipt - czas przybliżony); w dalekich wyprawach morskich używane są galery (Egipt); pojawiły się wyroby z mosiądzu (data i lokalizacja nieznane); zbroja z brązu (Mykeny - Grecja); inkrustacja (Egipt - czas przybliżony). |
1490 | - | używana jest łyżka (Izrael); znana jest kiełbasa (Babilonia). |
1400 | - | hartowane żelazo, broń żelazna (Armenia); wyroby ze szkła i emalii (Egipt). |
1350 | - | waga dźwigniowa z odważnikami; żelazne obrączki (Egipt); pierwsze kremy do pielęgnacji ciała (Egipt) |
1323 | - | znane są kadzidła (Egipt - grobowiec Tutanchamona). |
1300 | - | łazienki z wodą przepływową (Knossos, Kreta); pojawienie się szkła przezroczystego (Egipt); wyrabiany jest drut (Egipt); pergamin ze skóry zwierzęcej (Egipt, Azja Mniejsza); w użyciu jest już lina (Egipt). |
1270 | - | encyklopedia - prawdopodobnie pierwsza próba ułożenia (Syria). |
1200 | - | zamek do drzwi z kluczem (Mykeny - Grecja); łączenie elementów przez nitowanie (data i lokalizacja nieznane). |
1184 | - | przesłanie za pomocą łańcucha sygnałów ogniowych wiadomości o zdobyciu Troi (Troja - Mykeny). |
1125 | - | mapy grawerowane (Chiny); pierwsze lombardy (Chiny - data przybliżona). |
1000 | - | upowszechnienie narzędzi żelaznych (wsch. kraje śródziemnomorskie); kłódka (data i lokalizacja nieznane); kaganek z ropą naftową (Chiny, Babilon); hartowane sierpy z brązu (Europa); kakao i czekolada (Majowie i Aztekowie); cukier z trzciny (Indie); kontrola prawdomówności (Chiny); pierwsze prezerwatywy (Egipt); zapiski potwierdzające handel gumą arabską (Egipt); powstaje pierwowzór hula-hoop (Egipt); pelota (Aztekowie); początki szkoły (Egipt, Mezopoptamia); znany jest pieprz (Indie); w użyciu jest jadalne złoto (Egipt, Chiny, Indie - czas przybliżony). |
900 | - | żarna obrotowe (Syria); posługiwanie się piłą z dwoma uchwytami (Niniwa w Asyrii); znany jest dzwon (Babilon). |
875 | - | znany jest składany parasol (Asyria). |
800 | - | pierwsza Olimpiada starożytna; krążek linowy użyty do podnoszenia ciężarów (Asyria, Syria); piramidy w La Venta (Ameryka Środkowa). |
775 | - | rozwija się alfabet grecki; formacja bitewna - falanga (Grecja). |
714 | - | system kanałów nawadniających (Armenia). |
700 | - | akwedukt zaopatrujący w wodę miasto (Niniwa, Asyria); sklepienie beczkowe z cegły (Chorsabad - Asyria); tunel doprowadzający wodę do miasta (Jerozolima); znany jest krochmal (Egipt); w użyciu jest taran (czas przybliżony - Asyria). |
670 | - | papirus w Europie. |
640 | - | publiczne zegary wodne (Asyria); zastosowanie soczewki z kryształu górskiego do zapalania ognia (Asyria); pierwsze monety (Lidia); początki historii banknotu (Chiny). |
600 | - | stałe mosty na wielkich rzekach (Babilon, Rzym); opis oddziaływania magnetytu na metale (Tales z Miletu); flota fenicka faraona Necho II opływa Afrykę; Babilon opasany murami (Mezopotamia - czas przybliżony); znana jest kalafonia (kraje basenu Morza Śródziemnego - czas przybliżony). |
580 | - | dwuramienna kotwica statku (Egipt - czas przybliżony); wiszące ogrody Semiramidy (czas przybliżony - Babilon). |
560 | - | świątynia Artemidy (Grecja). |
550 | - | znana jest już łaźnia (Grecja, imperium Rzymskie - czas przybliżony). |
547 | - | globus jako mapa Ziemi (Anaksymander); znany jest amfiteatr (Grecja). |
530 | - | tunel drążony z obu końców: przez górę Kastro (Eupalinos z Megary - Samos). |
518 | - | przekopano kanał żeglowny Nil - M. Czerwone (Egipt). |
500 | - | świece (Chiny); znane są nożyce (Grecja); pierwszy kompozyt - laka (Chiny); pierwsze latawce (Chiny); liczydło (Mezopotamia i Egipt); w użyciu jest kusza (Chiny); pojawił się przodek naparstka (kraje śródziemnomorskie); przybliżony czas poznania własności cykuty; zaprojektowano pierwsze ulice (Hippodamos z Miletu - Grecja); pierwsze aukcje (Grecja); zorganizowane popisy cyrkowe (budowla Circus Maximus - Rzym); balista (Syria). |
480 | - | most na powiązanych okrętach (Harpakos - Dardanele). |
456 | - | monumentalna świątynia Zeusa (Grecja); zakaz wysypywania śmieci na ulice (Ateny - Grecja - czas przybliżony). |
450 | - | pojawienie się hamaka (Australia?). |
443 | - | utworzony został urząd cenzora (Rzym). |
440 | - | używanie miedzianych pieniędzy (Grecja); abakus (Grecja, Rzym). |
432 | - | użycie belek żelaznych w budownictwie: w Propylejach na Akropolu (Mnesikles - Ateny). |
430 | - | Grek Demokryt kładzie podwaliny wiedzy o atomach jako niepodzielnych cząstkach. |
424 | - | użycie miotacza płomieni przy oblężeniu Delion (Grecja). |
400 | - | pierwsze szyfry (Sparta); początki urbanistyki: budowa miast o planie prostokątnym (Hippodamos z Miletu - Grecja); żeliwo (Chiny); "wieczna lampa" oliwna (Kallimachos - Grecja); grzechotka (Archytas z Tarentu); astrolabium (Hypatia - Grecja); pojawia się pojęcie: atom (Grecja); znane są kajdanki (Grecja); opis użycia ałunu (Hipokrates - Grecja); stosowane są gazy bojowe (Chiny); czyścidło do zębów (Egipt); prototyp żelazka do prasowania (Grecja, Chiny); pierwowzór budzika (Platon - Grecja); katapulta (Dionizjos Starszy - Sycylia); trebusz (Chiny - data przybliżona). |
385 | - | onager (A. Marcellinus - Grecja); znana jest terpentyna (Grecja - czas przybliżony). |
380 | - | powstała stenografia (Ksenofont - Grecja) |
365 | - | Grek Arystoteles stwierdza, że spadanie swobodne jest ruchem przyśpieszonym. |
353 | - | zbudowano mauzoleum w Halikarnasie (na zlecenie Artemizji - Persja). |
350 | - | strzemiona - pierwsze wyobrażenia (Scytowie); znana jest śruba (Grecja); pierwsze wzmianki o łożyskowaniu (Arystoteles); groma (Mezopotamia - czas przybliżony). |
332 | - | Pierwszy opisany związek amoniaku (Egipt); zalążki ekologii (Arystoteles - Grecja, czas przybliżony). |
322 | - | Arystoteles opisuje przekładnię zębatą (Grecja). |
312 | - | pierwsza droga rzymska, Via Appia (Rzym - Kapua) 190 km i 8 metrów szerokości. |
300 | - | młyn zbożowy poruszany przez osły (Grecja); świeca woskowa (Chiny); pompa tłokowa (Ktesibios - Grecja); pierwsze ciastka (Rzym); znaleziona najstarsza proteza nogi (Rzym - Kapua); użycie korka (data i miejsce przybliżone); znany i używany jest moździerz (Rzym); opisany został diament (Indie - czas przybliżony); pierogi (Chiny - czas nieznany). |
284 | - | użycie laski Jakuba do pomiarów astronomicznych (Aristillus i Timocharis - Egipt); gra przypominająca tenis (Grecja - czas przybliżony). |
280 | - | latarnia morska w Faros (Sostratos z Knidos - Aleksandria); kolos rodyjski (Chares z Lindos - Grecja). |
263 | - | statki z kołami łopatkowymi napędzanymi kieratem obracanym przez woły (Appius Klaudius - Grecja). |
250 | - | Grek Archimedes wykrywa parcie cieczy na ciała zanurzone (prawo Archimedesa), poznaje ciężar właściwy ciał i określa środek ciężkości, dźwig i układ wielokrążków (Archimedes - Syrakuzy); używanie węgla kamiennego (Grecja); krawat (Chiny - data przybliżona); polybolos (Dionizy z Aleksandrii - Grecja - data przybliżona). |
240 | - | pojęcie stopni długości i szerokości geograficznej (Eratostenes z Cyreny). |
230 | - | zegar wodny z samoczynną regulacją; pompa tłokowa, organy powietrzno-wodne (Ktesibios - Aleksandria); hodometr (Archimedes - data przybliżona); pierwszy raz opisano gimbal (Filon - Grecja). |
215 | - | pędzel z włosia do pisania (Chiny); w użyciu są peruki (Egipt - data przybliżona); rozpoczęcie budowy Wielkiego Muru Chińskiego. |
210 | - | obliczenie liczby pi – 3,14169 (Apoloniusz Perge); termoskop (Filon z Bizancjum - Grecja); powstała armia z terakoty (Chiny). |
206 | - | użycie petard do odstraszania złych duchów (Chiny). |
200 | - | koło wodne - pierwszy opis i początki pneumatyki (Filon z Bizancjum); szerokie użycie rozmaitych mechanizmów: korb, śrub, kół zębatych, przekładni ślimakowych, przegubów, syfonów (kraje śródziemnomorskie); ukończono budowę Muru Chińskiego; ciężki pług na kołach z lemieszem (Europa Zachodnia); taczka (Chiny); być może znane są już gwoździe (lokalizacja nieznana); pierwsze dymarki (Europa); używana jest kamfora (Chiny); pierwsza znana skarbonka (Priene - kolonia Grecka - czas przybliżony); pączki (Rzym - czas przybliżony); znana jest kosa (Rzym - czas przybliżony); znana jest sztaluga (Egipt - czas przybliżony); w użyciu jest inspekt (Rzym - data przybliżona); słownik (Arystofanes z Bizancjum - Grecja - czas przybliżony). |
192 | - | stosuje się ochronę kopyt końskich - rodzaj podkowy (Europa); znane jest siodło (Scytowie - Iran - czas przybliżony); przodek kastetu - caestus (walki gladiatorów - Rzym). |
179 | - | wodociąg ciśnieniowy przy użyciu rur z brązu i syfonów (Pergamon - Azja Mn.). |
170 | - | podział koła na 360 stopni (Hypsikles z Aleksandrii); siewnik wielorzędowy (dynastia Han - Chiny - czas przybliżony). |
150 | - | beton naturalny z pucolanów (Italia); udowodnienie teorii heliocentrycznej (Seleukos z Seleukei); pierwszy globus (Krates z Mallos); obcęgi (czas i miejsce nieznane); skonstruowano machinę wojenną scorpio (Grecja - czas przybliżony). |
107 | - | wiatrak (Heron - Rzym). |
100 | - | strzemiona (Sarmaci, Rosja Płd.); przybliżony czas wynalezienia anemometru (Majowie); udokumentowane wykorzystanie młyna wodnego (Grecja); syrynga (Grecja - czas przybliżony); budowane są chodniki (Cesarstwo Rzymskie - Pompeje); opisany zostaje kafar (Witruwiusz - Rzym); znane jest bonsai (Chiny); wręczane są medale (czas i miejsce nieznane). |
90 | - | w Delhi w Indiach ustawiono słupy żelazne o wysokości 18 metrów i masie 17 ton. |
88 | - | młyn wodny - koło podsiębierne (Kabira i Azja Mniejsza). |
80 | - | centralne ogrzewanie budynków powietrzne (Sergiusz Orata - Italia); pierwszy pojazd uprzywilejowany (Marek Licyniusz Krassus - Rzym - czas przybliżony). |
59 | - | “Acta Diurna” codzienny biuletyn informacyjny - pierwsza gazeta (Juliusz Cezar). |
56 | - | kurtyna w teatrze - aulaeum (Rzym). |
53 | - | kolczatka (Rzym). |
50 | - | wydmuchiwanie naczyń szklanych (Syria); wieża wiatrów w Atenach jako zegar wodny (Grecja); sauna w krajach skandynawskich (Szwecja - czas przybliżony); używany jest sygnet (Rzym - czas przybliżony); boazeria (Rzym i Grecja - czas przybliżony). |
46 | - | kalendarz juliański (Juliusz Cezar); ketchup (Chiny - czas nieznany). |
40 | - | moskitiera w użyciu (Egipt - czas przybliżony). |
13 | - | emerytura dla legionistów (Cesarz Oktawian August - Rzym); początki bankowości (Mezopotamia - czas nieznany). |