Budowla sakralna, jeden z siedmiu cudów świata starożytnego, które wyróżnili Grecy.
Ta największa świątynia w starożytnej Grecji, została w całości zbudowana z marmuru na zlecenie króla Lidii - Krezusa, około 560 roku p.n.e.
Głównymi budowniczymi byli Chersifron z Knossos i jego syn Metagenes, przy współpracy Teodorosa z Samos.
Znana pod nazwą Artemizjonu, stanowiła największą ozdobę Efezu w Azji Mniejszej (obecnie Turcja) i była rzeczywiście ogromna - około 110 na 55 metrów.
Zaprojektowano ją jako dipteros - popularną w architekturze jońskiej świątynię otoczoną podwójną kolumnadą.
W obawie przed trzęsieniami ziemi, świątynię Artemidy zbudowano w okolicach bagiennych, ponieważ wierzono, że miękkie podłoże może wytrzymać wstrząsy.
Główne pomieszczenie kultowe było otoczone 127 potężnymi kolumnami (podpierającymi dach) o wysokości około 18 metrów i średnicy (w dolnej części) ponad dwóch metrów. Część kolumn w dolnej części było bogato zdobionych płaskorzeźbami, a ich liczba symbolizowała fundatorów - władców i miasta. Sufit wykonano z drewna cedrowego, drzwi wejściowe wykonano z drzewa cyprysowego i bogato przyozdobiono złotem.
We wnętrzu świątyni umieszczono potężny posąg Artemidy Efeskiej - wielopierśnej bogini-matki, wykonany ze złota, srebra, kości słoniowej, drewna hebanowego i czarnego kamienia.
Wśród rzeźbiarzy zaangażowanych do prac przy budowie należeli między innymi: Fidiasz, Poliklet, Kresilas. Ukończenie budowli zajęło 120 lat.
Pewnej nocy w 356 roku p.n.e., do świątyni zakradł się mieszkający w Efezie szewc - Herostratos. Podpalił świątynię i w ciągu krótkiego czasu stała się ruiną. Herostratos wyznał w sądzie, że uczynił to, aby jego imię było sławne. Został za ten czyn skazany na karę śmierci, a jego imię miało być wymazane ze wszystkich dokumentów. Obecnie jest uznawany za pierwszego w dziejach ludzkości terrorystę.
Na zlecenie Aleksandra Wielkiego, świątynię odbudowano na fundamentach poprzedniej świątyni i o tych samych wymiarach w 2 połowie IV wieku p.n.e. (wtedy zaliczono ją siedmiu cudów świata).
Odbudowa świątyni trwała od 334 p.n.e. do 260 p.n.e.
Ponownie została zniszczona w czasie inwazji Gotów w 262 roku n.e. i już jej nie odbudowano.
Jej pozostałości można oglądać w British Museum w Londynie.
Zobacz film o świątyni: