Początki bankowości są związane z depozytem, czyli przechowywaniem pieniędzy.
Pierwsze, jeszcze bardzo uproszczone mechanizmy kredytowe wprowadzili w Mezopotamii Sumerowie. Rolnicy mogli wziąć pożyczkę od kupców na zboże, handlarze mogli również wziąć pożyczkę na towary, które potem sprzedawali w innych miastach...
W starożytnej Grecji i Rzymie rolę pierwszych banków pełniły świątynie. Były to miejsca chronione przez straż, a ze względów religijnych uważane za miejsca nietykalne i bezpieczne. To zwiększało zaufanie potencjalnych klientów.
Pierwsze operacje bankowe polegały na wymianie kruszcowych monet i udzielaniu pożyczek wysoko oprocentowanych. Rolę bankierów pełnili wówczas bogaci kupcy, i to oni ponosili ryzyko, że zostaną okradzeni lub oszukani - monety były bite przez władców i nie były w żaden sposób znormalizowane. Wartość monet zależała od wartości kruszcu.
Pod koniec XIV wieku we Włoszech, pojawiły się instytucje bardziej przypominające dzisiejsze banki. Funkcjonowały podobnie jak pojedynczy kupcy, ale z dwoma kluczowymi różnicami - kupcy współpracowali ze sobą pomiędzy miastami, oraz przyjmowali depozyty na procent.
Oznaczało to, że klient - deponując swoje pieniądze np. w Wenecji - mógł bez większego ryzyka wypłacić je w Mediolanie, na podstawie otrzymanego przy składaniu depozytu weksla.
Jednak pod wieloma względami była to kontynuacja idei i koncepcji kredytów i pożyczek mających swe korzenie w starożytnym świecie (zwłaszcza w Babilonii).
Nazwa bank pochodzi od francuskiego słowa banque, oraz od włoskiego słowa banco, oznaczających ławę (stół) lub kontuar, ponieważ właśnie przy ławach włoscy handlarze (oraz złotnicy), zajmowali się przekazywaniem monet kruszcowych od jednych klientów do drugich.
Przez tysiące lat główną formą pieniądza były monety z kruszców. Banknoty pojawiły się jako kwity depozytowe emitowane przez banki. Po okazaniu banknotu, jego emitent (czyli ten, kto wprowadził banknoty na rynek), miał obowiązek wypłacić ekwiwalent w kruszcu.
Pierwsze banknoty pojawiły się w Chinach w IX wieku, w XIII wieku stosowali je także Mongołowie. W Europie pierwsze banknoty pojawiły się w XVII wieku w Szwecji - początkowo emitowane banknoty były wypisywane ręcznie - wydawano je w zamian za monety kruszcowe (będące wówczas środkiem płatniczym).
Naj, naj, naj:
Najstarszym obecnie istniejącym bankiem na świecie jest powstały w 1472 roku Monte dei Paschi di Siena. Ten najdłużej nieprzerwanie funkcjonujący bank na świecie, i od wielu lat jeden z największych we Włoszech, był założony zarząd miasta-państwa Siena, jako Monte di Pietà.
Najstarszym bankiem komercyjnym w Polsce, jest Bank Handlowy w Warszawie S.A., który został założony w 1870 roku, przez grupę inwestorów pod przewodnictwem Leopolda Kronenberga.
Największym bankiem pod względem posiadanych aktywów, jest Industrial and Commercial Bank of China. Największą wycenę rynkową na koniec 2022 roku osiągnął zaś JPMorgan Chase, którego kapitalizacja wyniosła 393,34 mld dolarów.