Zwykle sztuczny zbiornik z wodą, służący do celów rekreacyjnych - z fr.: bassin - miska, miednica.
Jak wiele innych wynalazków, baseny zawdzięczamy starożytnym cywilizacjom, które znajdowały się w ciepłym lub gorącym klimacie.
Znane tam były praktycznie wszędzie - już 5 tysięcy lat temu, bogaci starożytni Egipcjanie korzystali z takich sztucznych zbiorników wodnych.
W starożytnym Rzymie modne były termy, czyli łaźnie publiczne, w których znajdowały się zbiorniki z zimną, ciepłą i gorącą wodą - były one dostępne dla każdego wolnego człowieka.
Wtedy również rozpowszechniło się pływanie, o czym świadczą rysunki sprzed czterech tysięcy lat z Asyrii, Libii i Egiptu. Pierwsza technika pływacka, stosowana w starożytności i średniowieczu obecnie zwana pieskiem, jako niezbędna człowiekowi umiejętność stawiana była na równi z umiejętnością pisania i czytania.
Pierwszy oficjalny konkurs pływacki zorganizowano ponoć w Japonii już w 35 roku p.n.e.
Po wiekach średnich aż do początków wieku XX, kiedy kontakt z wodą był traktowany jako zło konieczne, powrócił tzw. kult ciała i ludzie "przypomnieli" sobie, że woda ma zbawienny wpływ na nasze zdrowie, kondycję i nastrój.
28 maja 1742 roku w Londynie (w łaźniach w Lemon St Goodman's Fields) otwarto pierwszy kryty basen. Gazeta "Daily Advertiser" tak odnotowała ten fakt:
"Dziś otwarto basen pływacki, szeroki najmniej na 43 stopy. Woda będzie w nim utrzymywana w stałej temperaturze i ciągłej świeżości. Nadaje się on do pływania i do nauki. Na życzenie gości obsługa basenu towarzyszy im lub pomaga w nauce. Mogą oni też skorzystać z dobrej zimnej kąpieli. Stali goście mogą korzystać z obu ofert za jedną gwineę".
Rok później (również w Londynie) z istniejącego wcześniej stawu przy Old Street, powstał Peerless Pool - pierwszy basen odkryty. Miał on 170x108 stóp, był wyposażony w arkady i kabiny do przebierania się, a rząd drzew zasłaniał kąpiących się przed spojrzeniami ciekawskiego pospólstwa. Stali bywalcy mogli wnieść roczną opłatę 1 funta 10 szylingów, natomiast przygodni goście płacili 1 szylinga. Właściciel, William Kent, otworzył również oddzielony od basenu sztuczny strumień, do którego wpuszczono ryby dla wędkarzy gotowych wnieść skromną opłatę.
Obecnie, na Zachodzie Europy baseny obok domów budowane są nawet przez tzw. klasę średnią, natomiast baseny publiczne istnieją praktycznie w każdym mieście.
W ostatnich latach pojawiły się całe kompleksy wodne - aquaparki.
W chilijskim San Alfonso del Mar zbudowano sztuczne kąpielisko pod gołym niebem, długie na 1 kilometr i 13 metrów. Basen zajmuje powierzchnię ponad 8 hektarów i wypełnia go ponad 250 milionów litrów wody. Niedawno uznano go za największy basen świata i został wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa.
Koszt jego wybudowania wyniósł prawie miliard dolarów, a jego roczne utrzymanie pochłania sumę 2 milionów dolarów.
Z kolei w Pekinie powstał aquapark, w którym może jednocześnie zażywać kąpieli około 30 tysięcy ludzi!
Pod Berlinem zbudowano Tropical Islands - ogromną halę o długości 360, szerokości 210 i wysokości ponad 100 metrów, w której znajduje się basen o powierzchni 4400 metrów kwadratowych w otoczeniu tropikalnego lasu.
Polska Łódzka Fala to nowoczesny aquapark, którego kompleks basenów ma łączną powierzchnię 2500 metrów kwadratowych. W Elblągu znajduje się największy w Europie basen pod gołym niebem - ma długość 340 metrów, szerokość od 80 do 125 metrów i łączną powierzchnię lustra wody 33 500 metrów kwadratowych. Został wybudowany w 1934 roku przez Niemców.
W 2004 roku, Belg John Beernaerts ukończył budowę najgłębszego basenu świata - Nemo33. Budowa trwała 7 lat i pochłonęła 5 milionów euro. Basen, ma głębokość 33 metrów, a 2,5 miliona litrów wody jest utrzymywane w temperaturze przyjemnych 33 stopni Celsjusza. Wszystko jest zaprojektowane tak, aby jak najlepiej odtworzyć warunki tropikalnej rafy koralowej.
Od 2021 roku najgłębszym basenem na świecie może pochwalić się Polska. W Mszczonowie pod Warszawą znajduje się basen Deepspot, którego głębokość to aż 45 metrów i 40 centymetrów, i który wypełniony jest ośmioma tysiącami metrów sześciennych wody! Jego dodatkową atrakcją jest podwodny tunel dla widzów.
Ciekawostka:
Pierwszy w historii żeglugi basen kąpielowy, znajdował się na "Titanicu".
Zobacz nurkowanie w najgłębszym basenie świata: