Narzędzie ręczne do ścinania drzew i obróbki drewna, oraz przecinaniu włókien drzewnych.
Jej rozwój związany jest najściślej z rozwojem kultury materialnej człowieka.
W starszym paleolicie posługiwano się ostro zakończonym odłupem krzemiennym, tzw. pięściakiem lub tłukiem, który służył zarówno za narzędzie jak i za broń.
W młodszym paleolicie (100 tysięcy lat p.n.e.) pojawiło się specjalne narzędzie do przecinania, ciosak krzemienny będący pierwowzorem siekiery.
Doświadczenia wykazały, że przerąbanie nim pnia olchy o średnicy 8 centymetrów trwa kilka minut.
Siekiera powstała w neolicie około 6 tysięcy lat p.n.e. gdy kamienne, przeważnie krzemienne ostrza, po obłupaniu i wygładzeniu (dla nadania im kształtu polerowano je mokrym żwirem) przytwierdzano do trzonka, sporządzonego z gałęzi, żywicą lub odpowiednim wiązaniem z łyka albo rzemieni. Przez przewiercenie na wylot kamiennego ostrza uzyskano możliwość silniejszego osadzenia go na trzonku - w ten sposób powstały prawdziwe kamienne toporki (wiązanie z łyka czy rzemienia było nietrwałe - wytrzymywało najwyżej 40 min pracy).
Kamienne toporki i siekiery umożliwiały wyrąb lasu, konieczny ze względu na rozwijające się rolnictwo.
Człowiek neolityczny ścinał tylko cieńsze drzewa, grubsze okorowywał i gdy uschły, wypalał.
Według doświadczeń, ścinka sosny o średnicy 17 centymetrów trwała: neolityczną siekierką łupaną 7 minut, gładzoną 5 minut, natomiast dębu o średnicy 30 centymetrów - kamiennym toporem 30 minut.
Paleolityczne ciosaki krzemienne znaleziono w Polsce w Jaskini Ciemnej w Ojcowie, w Piekarach, w Zwierzyńcu pod Krakowem, koło Olkusza, w Płudach i Świdrach Wielkich koło Warszawy.
Siekierki neolityczne znane są u nas z wielu wykopalisk, a największe neolityczne ośrodki obróbki kamiennej, m.in. i siekier, odkryto na Saharze, w Mongolii na pustyni Gobi i u nas - w Górach Świętokrzyskich.
Siekiery kamienne zostały wyrugowane przez siekierki brązowe, które odlewano w całości, bez ucha służącego do umocowania trzonka. W wyniku poszukiwania skutecznego połączenia ostrza z rękojeścią, powstały siekiery różnych typów.
Do Polski umiejętność wytwarzania siekier brązowych przywędrowała z kotliny naddunajskiej.
Dzięki wynalezieniu hartowania żelaza, siekiery brązowe zostały wyparte przez żelazne około 800 roku p.n.e. (w Polsce około 600 roku p.n.e.), o nie zmienionej do dziś konstrukcji, tzn. o ostrzu w kształcie klina i obuchu z uchem na trzonek.
W starożytności, a szczególnie w średniowieczu, z siekiery żelaznej rozwinęły się rozmaite rodzaje toporów roboczych, bojowych (oraz ich kombinacji z innymi broniami, jak np. halabardy), tasaków bojowych i gospodarczych itp.
Konkurencja piły nie spowodowała wyrugowania siekiery, która jest do dziś nieodzownym narzędziem pozyskiwania drewna, szczególnie przy ścince, okrzesywaniu czy łupaniu, a jej obuch pozwala na posługiwanie się siekierą jak młotem.