Abak, proste liczydło. Prostokątna tablica z wyrytymi pionowymi rowkami.
Kamyki w kolejnych rowkach oznaczały potęgi liczby dziesięć.
Początki tego pierwszego urządzenia liczącego są trudne do wyśledzenia.
W cywilizacjach starożytnego Egiptu, Rzymu i Chin ołówek i papier były luksusem, a system numeryczny był niedoskonały, dlatego obliczenia były dokonywane przy użyciu kamieni i prętów.
W jego najwcześniejszej formie, abakus był deską, która została nacięta serią równoległych bruzd. Obliczeń dokonywano przez posuwanie kamyków tam i z powrotem w bruzdach. W późniejszym rozwoju, paciorki zostały zawiązane na drutach, albo cienkich pasach bambusa.
Używany w starożytności przez Greków i Rzymian, a także do XVIII wieku w Europie Zachodniej.
Nowsza forma abakusa, z paciorkami na prętach, jest wynalazkiem chińskim z około 200 roku n.e. i nosi nazwę liczydła.