Z francuskiego: perruque - to nakrycie głowy, zwykle w formie kunsztownej fryzury.
Peruka jest wykonywana z włosów naturalnych lub sztucznych.
Jej historia rozpoczęła się bardzo dawno temu, bo już w czasach starożytnych.
W Egipcie często golono naturalne włosy zastępując je perukami i były one popularne zarówno wśród mężczyzn, kobiet jak i dzieci. Brak włosów poprawiał komfort życia w upale, oraz ułatwiał ochronę przed wszami i insektami.
Dodatkowo peruki maskowały brak włosów spowodowany procesami starzenia się, ponieważ bycie łysym nie było uważane za lepsze od posiadania włosów. Już wówczas kobiety chętnie nosiły na swoich głowach ozdobne peruki, wykonane z ludzkich włosów przymocowanych do siateczki, w które wplatane były szpilki wykonane z kości słoniowej.
Również Grecy i Rzymianie chętnie nosili wytworzone z prawdziwych włosów (a przez to bardzo drogie) peruki. Dla biedniejszych peruki były wykonywane nie tylko z ludzkich włosów, ale również mieszane z włóknami roślin lub wełny owiec. Najtańsze były wykonane tylko z włókien roślinnych. Ci którzy nie mogli pozwolić sobie na zakup nawet takiej peruki, używali tańszych przedłużeń włosów.
Na Dalekim Wschodzie peruki nie były tak popularne - używano ich jedynie w trakcie przedstawień teatralnych.
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego, peruki - podobnie jak wiele innych wynalazków - odeszły w zapomnienie na wiele lat. Ba, nawet naturalne włosy były skrzętnie chowane pod nakryciami głowy - jedynie mąż miał prawo oglądać włosy swojej żony...
Dopiero w epoce Renesansu zaczęto ich znowu używać, bowiem okazało się, że dzięki nim łatwiej jest utrzymać higienę głowy. Naturalne włosy były często siedliskiem wszy, a przez ogolenie głowy i noszenie peruki łatwiej było z nimi walczyć.
W okresie Odrodzenia peruki stały się coraz bardziej popularne we Francji i Wielkiej Brytanii, powstały nawet (za zgodą monarchy) pierwsze cechy perukarzy, a peruki stały się nieodłącznym elementem stroju na dworach brytyjskich i francuskich.
Na przełomie XVII i XVIII wieku nastąpił prawdziwy rozkwit perukarstwa.
Zapanowała moda na noszenie peruk - stało się to za sprawą króla Francji Ludwika XIV, który sam nosił perukę, rzekomo dla ukrycia swojej łysiny. To wtedy peruki zyskały na znaczeniu i zostały uznane jako symbol statusu społecznego zarówno przez mężczyzn jak i kobiety.
Pojawiły się wówczas niezwykle kunsztowne konstrukcje, które musiały pokrywać plecy i ramiona, oraz opadać w dół na klatce piersiowej. Dodatkowo peruki były pudrowane, żeby nadać im charakterystyczny biały lub brudnobiały kolor. Puder do peruk był wykonywany z lekko rozdrobnionej skrobi, która była perfumowana kwiatem pomarańczy, lawendą i kłączem kosaćca. Czasem puder był barwiony kolorami: fioletowym, niebieskim, różowym, żółtym, ale jednak najczęściej używanym kolorem był biały.
Przypudrowane peruki stały się niezbędnym elementem stroju galowego i były używane do końca XVIII wieku.
Obecnie peruki noszą najczęściej ci, którzy utracili włosy w sposób naturalny, bądź przez zabiegi medyczne. Z kolei aktorzy używają peruk jako uzupełnienie kostiumu w celu lepszego odwzorowania postaci, jaką grają. Piosenkarki również chętnie noszą peruki - wymienić tutaj można np. Cher czy Dolly Parton. Peruki o dziwacznych kolorach, ze świecidełkami, są noszone jako zabawna część stroju na bal kostiumowy.
Peruka może również stanowić symbol sprawowanego urzędu. Tak jest do dzisiejszego dnia w Wielkiej Brytanii i Wspólnocie Narodów, gdzie specjalne peruki są noszone przez adwokatów, sędziów i niektórych parlamentarzystów oraz urzędników miejskich i obywatelskich.
Używa się ich również do przebierania się za przeciwną płeć, głównie przez transwestytów.
Ceny peruk wahają się od stu złotych, do nawet 2 tysięcy złotych - wszystko zależy od materiału z jakiego są wykonane. Najdroższe nadal są te z włosem naturalnym.