Terpentyna

Bezbarwna lub żółta ciecz pochodzenia naturalnego, łatwopalna i słabo rozpuszczalna w wodzie.

terpentyna i pistacjaNazwa terpentyna pochodzi z greckiego słowa terebinthine,  odnoszącego się do liściastego gatunku drzewa Pistacia terebinthus - pistacji terpentynowej.
Prawdopodobnie w Grecji, właśnie z tego drzewa pozyskiwano najwcześniej uzdrawiającą żywicę, stanowiącą podstawę do destylacji frakcji olejowej.
Starożytni lekarze, mimo że nie mieli możliwości analizy substancji chemicznych, instynktownie wyczuwali potencjał tkwiący w aromatycznych związkach żywicznych. Zarówno Hipokrates, jak i Galen polecali terpentynę (zwaną chios, scio) na schorzenia górnych dróg oddechowych, oraz kamicę żółciową.

W późniejszej historii medycyny terpentyna pojawia się również jako lek na bóle reumatyczne, schorzenia wątroby, ischias, czy nawet zaparcia.
Nadal zresztą jest wykorzystywana w medycynie - jako środek do nacierań wywołujący miejscowe przekrwienie - w leczeniu zapalenia opłucnej, odmrożeń, i do uśmierzania nerwobólów.

Obecnie otrzymuje się ją z żywicy drzew iglastych, głównie sosny, przez destylację z parą wodną (terpentyna balsamiczna), lub ekstrakcję benzyną karpiny sosnowej (terpentyna ekstrakcyjna).
Pozostałością stałą po destylacji jest kalafonia.

butelki z terpentynąTerpentyna rozpuszcza tłuszcze, parafiny, żywice i inne substancje organiczne. Jest stosowana jako rozpuszczalnik farb i lakierów, laku, do wyrobu past do obuwia i podłóg, oraz jako surowiec do syntez organicznych.

Z racji swoich właściwości, od wieków wykorzystywana była w malarstwie, głównie do rozcieńczania farb olejnych, dlatego pracownie malarskie przesycone były jej charakterystycznym aromatem. Dzięki swoim właściwościom, użyta terpentyna sprawiała, że powierzchnia obrazów stawała się idealnie równa.

W roku 1849, francuski właściciel farbiarni Jean-Baptiste Jolly przypadkiem rozlał na obrus destylowaną terpentynę z lampy. W obawie przed żoną i aby materiał się nie zniszczył, zaczął go intensywnie wycierać. Zauważył wówczas, że od pocierania obrus stał się czystszy. W ten sposób właśnie odkrył nowy sposób czyszczenia - pranie na sucho.

Ciekawostka:
 strzałka Temperatura topnienia terpentyny to aż 55 stopni Celsjusza, zaś w temperaturze 220-250° C ciecz potrafi się samorzutnie zapalić!