Guziki

Małe przedmioty z dziurkami, albo z uchem, służące do łączenia elementów ubrania.

Najczęściej mają kształt zbliżony do koła, z dwoma lub czterema dziurkami. Guziki przyszywano do okryć już w czasach prehistorycznych, w epoce brązu.

Wykonywano je z twardego naturalnego materiału (metalu, drewna, kamienia czy kości słoniowej).

Początkowo służyły tylko do ozdoby - czasem dla dekoracji obciągano je jeszcze tkaniną lub skórą. Znano je już w starożytnej Grecji i Rzymie, używano ich jednak tylko do ozdoby. Do zapinania używano wtedy chętniej agraf, sznurówektroczków czy zapinek.

W Europie pojawiły się dopiero w XII wielu w Brytanii, a prawo do noszenia takich ozdób wykonanych ze złota czy srebra mieli tylko szlachetnie urodzeni.
Dopiero w XIII wieku zaczęła im towarzyszyć dziurka (wcześniej - pętelka) i zaczęto używać ich do spinania ubrań, które wedle ówczesnej mody miały być obcisłe. Okazało się, że niektóre damskie suknie wyposażano nawet w 200 guzików...

W XVI wieku liczne i ozdobne guziki ze złota, kości słoniowej i drogich kamieni stały się symbolem statusu, można było po nich poznać szlachetnie urodzonych i bogatych.
Rekordzistą był francuski król Franciszek I de Valois - kazał uszyć sobie aksamitne ubranie, zapinane na 13 600 złotych guzików.

Od około 1830 roku, zaczęto guziki produkować na skalę przemysłową. Do ich produkcji używano rogów i kości zwierząt, a także szkłaporcelany ręcznie zdobionej, oraz - w Chinach - czerwonej laki nakładanej na drewnianą podstawę.

Guzik po prawej, dziurka po lewej - tak jest w męskich ubraniach. Dlaczego w takim razie u kobiet jest na odwrót? To rozwiązanie pojawiło się w połowie XIX wieku (wcześniej umieszczano je tak samo u obu płci). Guziki były wówczas drogie i pozwalały sobie na nie tylko bogate arystokratki, ubierane przez służące. Aby im to ułatwić krawcy przenieśli guziki sukien na drugą stronę. Gdy guziki staniały, styl dam był kopiowany wraz ze sposobem zapięcia, bo kobiety chciały nosić takie same stroje jak w wyższych sferach. I tak już zostało.

Dzisiaj oprócz guzików możemy używać znacznie wygodniejszych zapięć jak np. zamki błyskawiczne czy rzepy.

Powyżej kilka tylko przykładów guzików, które oprócz praktycznej, pełniły kiedyś również funkcję dekoracyjną.

Ciekawostka:
  Napoleon Bonaparte nakazał przyszywać guziki do mankietów mundurów swoich żołnierzy. Chodziło mu o to, aby odzwyczaić ich od wycierania nosa oraz ust w rękawy.