Grecki matematyk (ok. 287 - 212 p.n.e.)
Jeden z najwybitniejszych uczonych starożytności, fizyk i wynalazca.
Żył w Syrakuzach na Sycylii. Był synem astronoma i spędzał życie na studiowaniu geometrii oraz opracowywaniu nowych typów maszyn.
Jego najsłynniejszym wynalazkiem był przenośnik ślimakowy, zwany śrubą Archimedesa, służący do transportu w górę wody lub ziarna.
Do dzisiaj, w okolicach gdzie nie ma pomp, stosuje się go do nawadniania pól.
Odkrył również zasadę działania dźwigni i bloków.
Był twórcą podstaw statyki (zasada dźwigni) i hydrostatyki (prawo Archimedesa i jego słynne: Eureka), podał metody obliczania objętości brył i pól figur, oszacował dość dokładnie liczbę pi.
Budował machiny obronne; w czasie II wojny punickiej kierował obroną Syrakuz.
Przypisuje mu się wynalezienie wielokrążka, dźwigu do podnoszenia i wywracania do góry dnem rzymskich statków, oraz zwierciadeł kulistych, które - skupiając promienie słoneczne - podpalały rzymską flotę.
Skonstruował również hodometr - urządzenie do pomiaru pokonanego dystansu.
Był konstruktorem największego okrętu starożytności Syrakuzja, o długości 150 metrów.
Został zabity przez żołnierza rzymskiego po zdobyciu Syrakuz. Na jego kamieniu nagrobnym wyryto cylinder zawierający kulę - na znak, że zmarły był wielkim matematykiem.
Zobacz działanie śruby Archimedesa: