Prostokątna, kartonowa kartka, służąca do krótkiej korespondencji - najczęściej życzeń.
Zwyczaj wysyłania życzeń na odkrytych papierowych kartkach zapoczątkowały kartoniki na Święta Bożego Narodzenia.
Pierwszą bożonarodzeniową kartkę wysłano w 1842 roku w Londynie.
Pomysł 16-letniego Williama Maw Egleya, który był nadawcą tego świątecznego kartonika, rok później wykorzystał dyrektor brytyjskiego Muzeum Wiktorii i Alberta, sir Henry Cole, który u znajomego malarza zamówił świąteczny rysunek, powielił go w drukarni i rozesłał znajomym z wyższych sfer - ponoć miał wysłać aż 1000 takich kartek.
W 1846 roku pojawiły się pierwsze drukowane kartki - adresaci rozwieszali je nad kominkiem na ozdobnym sznurze, a ich ilość świadczyła o popularności rodziny.
W Stanach Zjednoczonych, wysyłanie życzeń na Boże Narodzenie zapoczątkował urodzony we Wrocławiu Louis Prang, w którego drukarni powstały pierwsze świąteczne wzory. Dzięki ogłoszonemu przez Pranga konkursowi na najpiękniejszą kartkę, kilka lat później w USA można już było kupić kartoniki przystrojone pięknymi drzewkami, religijnymi scenami, kompozycjami z ozdób choinkowych oraz wizerunkami świętego Mikołaja.
Obecnie kartki świąteczne znane są niemalże w każdym zakątku naszego globu, a ich coroczna produkcja liczona jest w miliardy sztuk, mimo, że coraz częściej zwyczaj wysyłania kartek zastępuje się pocztą elektroniczną czy SMS-ami.
Pierwszą pocztówkę stworzył w 1861 roku i zastrzegł sobie do niej prawa - John P. Charlton z Filadelfii.
Następnie prawa nabył od niego właściciel składu materiałów piśmienniczych Hyman L. Lipman, który zaczął wydawać kartki z nadrukowanym ornamentem i napisem Karta pocztowa Lipmana z patentem. Sprzedawano je aż do roku 1873, kiedy poczta USA wprowadziła pierwsze oficjalne karty pocztowe.
Pierwszą urzędową pocztówkę, zawierającą w cenie przedpłatę na znaczek, wydała poczta austriacka 1 października 1869 roku. Był to efekt sugestii doktora Emmanuela Herrmana z Wiedeńskiej Akademii Wojskowej. Na żółtawych pocztówkach nadrukowany był znaczek o wartości 2 krajcarów. Przez pierwsze dwa miesiące sprzedano co najmniej 2 mln 930 tysięcy kartek - ich atrakcyjność polegała między innymi na tym, że płaciło się jedynie za cenę znaczka.
Pocztówki z życzeniami na urodziny itp. zaprojektował W. Harvey, a wykonał rytownik John Thompson w Londynie w 1829 roku. Miała kształt medalionu z obwolutą i datą, oraz słowami: "Dla... w rocznicę ... od ...".
Natomiast pierwszą widokówkę wygrawerował 21 letni Franz Rorich z Norymbergi, następnie została wydana w Zurychu przez J. H. Lochera w 1872 roku. Przedstawiała sześć małych obrazków z Zurychu. Po niej ukazały się jeszcze dwie, z których każda zawierała trzy widoki miasta.
Najstarszą zachowaną widokówką jest pocztówka z 1872 roku z widokiem Norymbergi z bramy Mohrentor.
Pierwsza humorystyczna pocztówka została wydana w Niemczech w 1880 roku.
Pierwsza znana pocztówka fotograficzna pochodzi również z Niemiec. Była to kartka z serii: Pozdrowienia z... Wydrukowano na niej widok jeziora w Schwarzwaldzie o wymiarach 7,5 na 5 centymetrów. Została wysłana 6 lipca 1889 roku.
Pierwsza kolorowa widokówka fotograficzna była również z Niemiec. Najwcześniejsza (zachowana) przedstawia niezidentyfikowane miasteczko i została ostemplowana w Hamburgu 16 października 1904 roku
Pierwsza z reprodukcją dzieła sztuki została wydana we Włoszech około roku 1889. Najwcześniejszy egzemplarz z datą pochodzi z Florencji z roku 1891 i przedstawia obraz Raphaela: Madonna della Seggiola.
W Polsce pierwsze karty z życzeniami świątecznymi pojawiły się około 1870 roku. Na początku nazywały się kartami korespondencyjnymi, a nazwę pocztówka wymyślił w 1900 roku Henryk Sienkiewicz. Jego pomysł wygrał z takimi propozycjami jak liścik, otwartka czy pisanka.
Świąteczną kartkę z 1843 roku sprzedano na londyńskiej aukcji za około 11 tysięcy dolarów. Kartka namalowana przez brytyjskiego malarza Johna Horsleya dla jego przyjaciela Sir Henry'ego Cole - fundatora Victoria and Albert Museum, jest pierwszą świąteczną kartką, która została skomercjalizowana.
Ta sprzedana na aukcji jest jedną z trzydziestu pozostałych kopii z tysiąca wydrukowanych w 1843 roku. Anonimowy kupiec wydał na nią w 2004 roku 5170 funtów, podczas gdy w 1843 roku kartka kosztowała jednego szylinga, lub równowartość tygodniowego wynagrodzenia robotnika.
Ciekawostka:
Aż dwadzieścia jeden lat potrzebowała szwedzka poczta, żeby doręczyć kartkę wysłaną przez pewną dziewczynę do rodziców. Niestety nie doczekali przesyłki - odebrała ją sama nadawczyni. Policzono, że dystans 830 kilometrów kartka "pokonała" w 7814 dni, czyli dziennie było to zaledwie 9 metrów!