Choinka świąteczna

Zwyczaj przystrajania drzewka na Boże Narodzenie zawdzięczamy Niemcom.

świąteczne drzewkoTradycja każe uważać za "wynalazcę" choinki św. Bonifacego.

Prawdopodobnie choinka znana już była w Alzacji w XV wieku. Już około 1520 roku istniał tam podobno pierwszomajowy zwyczaj ustawiania ozdobionej jodły nazywanej Maien.

W drugiej połowie XV wieku zwyczaj ozdabiania choinek rozszerzył się na święta Bożego Narodzenia. Pierwsze zapiski, zawierające opis takiej choinki ozdobionej papierowymi różami, jabłkami, cukrem, złotkiem i waflami pochodzą z roku 1604.
Informacje te pochodzą głównie z XV-i XVI-wiecznych kazań kościelnych, w których zwyczaj ten był krytykowany jako pogański - teolog Dannhauer strofował z ambony, że: "wśród różnych głupstw świątecznych jest także choinka".

choinka w domuUbieranie drzewka w czasie świąt Bożego Narodzenia zyskiwało jednak na popularności, z biegiem czasu zaakceptował to również Kościół. Oprócz jabłek (przypominających odkupienie grzechu pierworodnego) i orzechów, na choince pojawiły się też ciastka i suszone owoce, a także ozdoby własnoręcznie wykonane z papieru i słomy. Dodatkowo zaczęto drzewka przyozdabiać świecami, które symbolizowały Światłość świata, czyli Chrystusa. Świece były również związane z kultem zmarłych i początkowo świece zapalano właśnie dla nich.
Czubek choinki zaczęto przyozdabiać gwiazdą betlejemską - zwiastunem narodzenia Zbawiciela.

W innych regionach Europy przystrajanie choinek (zwykle dopiero w dniu Wigilii) stało się popularne dopiero w I połowie XIX wieku. Najpierw w całych Niemczech (tam też pojawiły się pierwsze bombki choinkowe) i Austrii, potem w Skandynawii i Francji.
W roku 1841 pierwsza choinka stanęła w zamku Windsor w Anglii.
W Stanach Zjednoczonych choinka stała się popularna dzięki emigrantom z Niemiec. Pierwszą choinkę w Białym Domu udekorowano w 1856 roku, za prezydentury Franklina Pierce'a.


Zwyczaj ubierania choinki przywędrował do Polski na przełomie XVIII i XIX wieku. W zaborze pruskim propagowali go pruscy żołnierze i urzędnicy. Najpierw był on znany tylko wśród arystokracji. Z czasem oprócz arystokracji przejęła go także szlachta i mieszczaństwo, a najpóźniej mieszkańcy wsi. W niektórych regionach południowej Polski choinki pojawiły się dopiero po II wojnie światowej. Zwyczajowo stała ona przynajmniej do Trzech Króli, ale najczęściej do Matki Boskiej Gromnicznej.

Strojenie drzewka świątecznego tak się rozpowszechniło, że coraz bardziej cierpiały na tym lasy - choinki stawiano nawet zwierzętom z oborach. Dlatego już od 1880 roku zaczęto wytwarzać ich zamienniki. Początkowo do drewnianego stelaża mocowano "gałęzie" wykonane z barwionych na zielono gęsich piór. W USA próbowano robić je ze zwierzęcego włosia, później z aluminium, a nawet ze światłowodów.
Przełom nastąpił wraz z rozpowszechnieniem tworzyw sztucznych. Wykonane z nich choinki niejednokrotnie do złudzenia przypominają prawdziwe.
Od niedawna w domach pojawiła się moda na świąteczne dekoracje wykonane z dowolnych materiałów - wieszaków na ubrania, patyków i wstążek, kartonów, szyszek, tkanin itp. Coraz modniejsze staje się też wypożyczenie choinki na czas świąt.

W 1882 roku, po raz pierwszy stanęła choinka oświetlona elektrycznymi żarówkami. Postawił ją w swoim domu w Nowym Jorku współpracownik Thomasa Edisona - Edward H. Johnson.

Pierwsze na skalę handlową produkowane lampki, w zestawach po dziewięć oprawek do żarówek na sznurze, pochodziły z General Electric Co. w Harrison w stanie Nowy Jork, a ich reklama pojawiła się w gazecie "Ladies Home Journal" z grudnia 1901 roku. Każda oprawka miała miniaturową dwuświecową lampkę z włóknem węglowym, działającą pod napięciem 32 V.

Pierwszą miejską choinkę ustawiono w Pasadenie w Kalifornii; oświetlone drzewko ustawiano tam rokrocznie od 1909 roku.

 

najdroższa choinka na świecie

Ciekawostki:
Największa choinka na świecie staje co roku w meksykańskim mieście Mérida, mimo że tam obyczaj ubierania drzewka pojawił się dopiero w połowie XX wieku. Ma ona aż 37 metrów wysokości i jest ozdobiona 70 tysiącami kolorowych lampek. Od 1931 roku, przed nowojorskim Rockefeller Center ustawiana jest najbardziej znana na świecie choinka, wysoka na ponad 20 metrów.
W Polsce w roku 2011 na gdańskiej Starówce przy fontannie Neptuna stanął świerk, który miał aż 28,5 metra wysokości.
Najdroższa choinka na świecie jest wykonana w całości ze szczerego złota, ma wysokość 2,4 metra i około 1,2 metra średnicy. Waży 40 kilogramów i ozdobiona zostało 50 postaciami z bajek Disneya (Myszka Miki, Dzwoneczek z Piotrusia Pana, Kopciuszek), które zostały wycięte ze złotej blachy i przepasane kokardami - również ze złota. Nad jej wykonaniem pracowało przez dwa miesiące dziesięciu wysokiej klasy rzemieślników. Drzewko kosztuje 350 milionów jenów, czyli około 4,2 miliona dolarów, ale firma jubilerska z Japonii Tanaka Kikinzoku Jewerly przekonuje, że jest to prawdziwa okazja, zważywszy na obecne ceny złota w przeliczeniu na jeden gram.