Plastelina

Powszechnie znany materiał (szczególnie wśród dzieci), do modelowania i lepienia.

Jest to masa plastyczna wykonana z wazeliny, zmieszanej z węglanem wapnia (kredą) i kwasami tłuszczowymi (głównie stearynowym), z której ulepić można rozmaite rzeczy.

Najbardziej plastyczna staje się, kiedy osiąga temperaturę ciała człowieka, natomiast w temperaturze pokojowej traci plastyczność, jednak nie twardnieje na zawsze. Na powietrzu nie wysycha, jest nietoksyczna.

Wynalazcą plasteliny był angielski rzeźbiarz, malarz i nauczyciel William Harbutt pochodzący z Bath. Poszukiwał on materiału o własnościach zbliżonych do gliny, lecz nadającego się do wielokrotnego użycia. W rezultacie, w roku 1897 wynalazł masę plastyczną, która składała się z soli wapnia, kwasów alifatycznych i naftowej galaretki zmieszanej z kredowym bielidłem.

Swój wynalazek nazwał plasticine, i początkowo produkował ją we własnym domu, używając do tego celu ogrodowego walca.

Inne źródła podają, że plastelinę wynalazł monachijski aptekarz Franz Kolba w 1880 roku.

Tak, czy inaczej, od tamtej pory plastelina zadomowiła się w naszych domach, a jej powszechność oraz jej uniwersalność powoduje, że (oprócz typowo zabawowych), bardzo często znajduje się dla niej (w gospodarstwach domowych) zastosowania praktyczne - w drobnych pracach montażowych, bądź uszczelniających.

Pierwsza fabryka produkująca pierwowzór plasteliny powstała w Anglii w maju 1900 roku, w starym młynie niedaleko Bathampton, a potomkowie Harbutta produkują ją do dzisiaj.
Analogicznymi materiałami, które w Polsce też bywają nazywane plasteliną są masy oparte na mące, wodzie i soli, takie jak np: ciastolina.

Odmianą plasteliny, która traci właściwości plastyczne pod wpływem wysokiej temperatury (po włożeniu do wrzątku lub do piekarnika) jest modelina.

O popularności tego plastycznego tworzywa może świadczyć i to, że Maria Kownacka napisała książkę Plastusiowy pamiętnik, opisującą perypetie ulepionego z plasteliny ludzika, wydaną po raz pierwszy już w 1936 roku.


  Zobacz pierwszy odcinek historii o Plastusiu: