Apteka

Apteka to dzisiaj placówka, która zajmuje się głównie sprzedażą leków.

wnętrze aptekiSprzedawane tam są również inne produkty medyczne (np. opatrunki czy środki higieniczne). Sam termin pochodzi od greckiego "apotheke" co oznacza przechowywać.

We wczesnym średniowieczu określano tym mianem zwykłe kramy, w których można było przede wszystkim kupować rzeczy zupełnie niezwiązane z medycyną.

Były to np. sprowadzane z zagranicy kakao i czekolada, ale również wyroby domowe, takie jak masło czy mleko. Produkowano tam również alkohole, tzn. piwo i wino, które sprzedawał ówczesny farmaceuta, zwany bimbrownikiem lub aptekarzem.

Nie trzeba chyba pisać, że historia lekarstw i ich wytwarzania jest znacznie starsza. Od zarania dziejów, zielarki czy szamani przekazywali tajemną wiedzę wybranym osobom z pokolenia na pokolenie. Ta wiedza dawała moc uzdrawiania, oraz sekretne przepisy na różnego rodzaju proszki, napary i wyciągi pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.

Początkowo (w starożytności) leczeniem chorych zajmowali się głównie kapłani - traktowali to jako służbę bogom. Budowano nawet specjalne świątynie, w których uzdrawiano chorych.

przybory aptekarzaW Egipcie najwięcej świątyń zdrowia poświęconych było bogowi Imhotepowi.

Z kolei w Grecji wybudowano ponad 300 świątyń, które poświęcono Asklepiosowi. Już w VI wieku p.n.e. obok lekarzy-kapłanów, leczeniem chorych zajmować się również zaczęli lekarze świeccy, którzy wykorzystując swoją wiedzę teoretyczną i doświadczalną, zapoczątkowali okres naukowego rozwoju medycyny i nauki o lekach. Jednym z nich był Pitagoras.

W późniejszym okresie czasu pojawiła się zamknięta grupa zawodowa, w której zawód lekarza przechodził z ojca na syna - tzw. asklepiadzi.
Z tej grupy wywodził się Hipokrates. Byli to lekarze-aptekarze, którzy oprócz opieki nad chorymi, zajmowali się również przygotowywaniem dla nich leków.

Prawie do końca XII wieku, nie było żadnych unormowań prawnych, określających skład i sposób wytwarzania leków przez apteki lekarskie. Leki robiono w oparciu o różne przepisy, oraz indywidualne zlecenia lekarza. Zajmowali się tym uczniowie i pomocnicy pod nadzorem lekarza-aptekarza, a kiedy brakowało jakiegoś składnika, zastępowano go według własnego uznania innym.
Gotowe lekarstwa sprzedawano we własnych lokalach i miejscach wyznaczonych przez władze miasta. Na miejskich targowiskach wytworzone leki sprzedawano w kramach aptecznych, czy aptekach kramarskich.

wnętrze starej aptekiPierwsze wzmianki historyczne dotyczące aptekarstwa i organizacji aptek ogólnodostępnych pochodzą dopiero z przełomu wieku XII i XIII. Najstarsze wzmianki o takich placówkach dotyczą południowej Francji, oraz ówczesnego Królestwa Sycylii, gdzie regulacje w tej sprawie w postaci odpowiednich ustaw wydał sam król Sycylii, Fryderyk II.
Wtedy również dokonany został rozdział zawodu lekarza od aptekarza, oraz określono aptekarstwo, jako samodzielny zawód i zobowiązano aptekarzy do złożenia przysięgi, iż wszystkie czynności aptekarskie będą wykonywać sumiennie, a leki wytwarzać będą zgodnie z recepturą - nieprzestrzeganie postanowień zawartych w tych aktach prawnych zagrożone było sankcjami karnymi, karą pieniężną, utratą majątku, a nawet karą śmierci.

Na mocy Deklaracji z Melfi (rok 1241), powstały pierwsze apteki ogólnodostępne, jako jednostki samodzielne we wszystkich dzielnicach Królestwa Sycylii. Lekarze, którzy zdecydowali się prowadzić aptekę, tracili prawo leczenia chorych, a ci, którzy chcieli nadal prowadzić praktykę lekarską, nie mogli wytwarzać leków.

Jak z tego wynika, profesja aptekarza wywodzi się nie od zawodu kupca, ale lekarza, podobnie: współczesna apteka wywodzi swe korzenie nie od kramu aptecznego, lecz apteki lekarskiej.

Ciekawostka:
 Najstarsza apteka świata, to Apteka Santa Maria Novella we Florencji. Założyli ją dominikanie już w 1221 roku. Sprzedawali w niej balsamy, maści i leki, które wytwarzali z uprawianych przez siebie ziół. 
Do dzisiaj sprzedawana jest tam woda różana, której recepturę opracowano w 1381 roku jako środek dezynfekujący.