Trotyl

Związek chemiczny, nitrozwiązek, stosowany masowo jako kruszący materiał wybuchowy.

Trotyl został wynaleziony w roku 1863, a dokonał tego Niemiec Julius Wilbrand.

Potraktował toluen mieszaniną kwasu azotowego i siarkowego w temperaturze bliskiej wrzenia toluenu i otrzymał trotyl po raz pierwszy. Wprawdzie wcześniej, w 1860 roku, Prussian E. Schulz opracował teoretycznie metodę uzyskiwania trotylu, ale uznał ją za zbyt skomplikowaną, by stosować ją w praktyce.

Przez ponad 30 lat wykorzystywany był jako barwnik, aż dopiero w 1902 roku odkryto, jak ogromną moc niszczącą posiada ten związek.
Trotyl (inaczej TNT), dzięki swoim właściwościom, stał się głównym materiałem wybuchowym stosowanym w wojsku od wielu lat.

Odegrał znaczącą rolę na polu walki podczas obydwu wojen światowych i prawdopodobnie będzie wykorzystywany jeszcze przez długi czas.

Dzieje się tak ze względu na to, że ma stosunkowo niską temperaturę topnienia (wynosi ona około 80° Celsjusza - podczas topnienia wydziela kopcący, czarny, toksyczny dym), co umożliwia wypełnianie minbombgranatów i amunicji poprzez tzw. zalewanie. Stopionym trotylem zalewany jest korpus miny lub bomby; trotyl szczelnie wypełnia obudowę uzyskując wysoką gęstość, a to wpływa korzystnie na siłę jego wybuchu.
Praktycznie jest nierozpuszczalny w wodzie. Rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych, jedym z nich jest np. eter dietylowy.

Trotyl daje się zaprasowywać w kształtki i właśnie w takiej postaci używany jest do prac minerskich przez wojska inżynieryjne. Jest odporny na uderzenia i tarcie. Jako materiał wybuchowy ma wysoką temperaturę wymaganą do zainicjowania wybuchu - co najmniej 333° C. Dzięki temu jest stosunkowo bezpieczny w użytkowaniu i przechowywaniu, jednak musi być odpalany za pomocą silnych detonatorów, można go również zdetonować bezpośrednio lontem wybuchowym.

 Mimo, że nie jest najsilniejszym materiałem wybuchowym, to i tak jego siła wybuchu stanowi wzorzec porównawczy dla innych materiałów wybuchowych. W tonach trotylu (kilotonach, megatonach) wyraża się siłę wybuchów jądrowych, ekwiwalentną dla wybuchu odpowiedniej ilości trotylu.

Ci którzy mają zbyt długo do czynienia z TNT, mają tendencję do zapadania na anemię i zaburzeń czynności wątroby. Dodatkowo TNT podrażnia skórę i obniża płodność u mężczyzn.
Najprawdopodobniej trotyl ma też właściwości rakotwórcze.


  Zobacz eksplozję 1 kilograma TNT: