Niewielkie wczesne działo, w czasie strzału trzymane w rękach, najstarsza odprzodowa broń palna.
O tym, że to najstarsza forma broni palnej świadczyć może fakt, że początkowo jako pocisków używano strzał, dopiero w późniejszym okresie zaczęto stosować kamienne kule.
Tak naprawdę, to była właściwie tylko lufa - długa na 30 do 40 centymetrów i kalibrze około 16 do 17 milimetrów.
Początkowo miała ośmiokątny przekrój i odlewano ją z brązu lub spiżu.
Ładowano ją od przodu lufy (stąd: broń odprzodowa) używając do tego prochu.
Początkowo otwór zapałowy (bezpośrednio połączony z komorą prochową) do którego należało przytknąć lont (lub hubkę) znajdował się na grzbietowej części lufy, co utrudniało celowanie.
Później otwór zapałowy zaczęto umiejscawiać z boku tak, by w momencie strzału płomień dobywający się z wnętrza nie zasłaniał linii celowania.
Poza niewygodami związanymi z trzymaniem i celowaniem, dochodził jeszcze silny odrzut przy wystrzale - odczuwalny jeszcze bardziej z powodu braku kolby - który był dodatkową niewygodą dla strzelca.
Dlatego później zaczęto lufy mocować na długim drzewcu, a później jeszcze wyposażać w mocowane od spodu haki - tak powstała hakownica.
Ręczna puszka, zwana także czasem piszczelem, używana już była w pierwszej połowie XIV wieku.
