Lekkie porowate kruszywo budowlane, wypalane z gliny ilastej, w temp. około 1150° Celsjusza.
Materiały budowlane, które zawierały kruszywo porowate o właściwościach podobnych do keramzytu, znali już starożytni Grecy i Rzymianie. Wykonywali je głównie z pumeksu naturalnego, lub innych porowatych skał pochodzenia wulkanicznego. Kruszywo otrzymywane z tych złóż mielili, a następnie mieszali z piaskiem i wapnem. W wyniku tego procesu otrzymywali materiał budowlany o znacznej wytrzymałości i odporności na wodę.
Do powstania keramzytu, dziwnego materiału w kształcie okrągłych lub owalnych brył, przyczynił się przypadek.
Miało to miejsce w 1913 roku, w cegielni Nathana Thomasa Hayde`a w USA, kiedy to niesolidny palacz dosypał do pieca zbyt dużo miału węglowego i… zasnął.
Kiedy się obudził spostrzegł, że zbyt wysoka temperatura wewnątrz pieca sprawiła, że zamiast pięknie wypalonej czerwonej cegły, w piecu znajduje się nieforemna brunatna masa. Przestraszony palacz zaczął rozbijać ją młotkiem. Odłupywane kawałki były nadspodziewanie twarde, a jednocześnie bardzo lekkie.
Praktyczny właściciel cegielni uznał, że być może taki materiał znajdzie zastosowanie - podczas kolejnych eksperymentów zauważył, że w procesie wypalania uzyskuje się materiał w kształcie okrągłych, lub owalnych brył o zróżnicowanych frakcjach.
Glina podczas spiekania znacznie powiększa swoją objętość. Każda z porowatych wewnątrz "kulek" pokryta jest twardą osłoną ceramiczną. Powstałe w ten sposób lekkie kruszywo jest wyjątkowo wytrzymałe, a przy tym ma dużo mniejszą gęstość niż piasek i żwir, oraz jest dobrym izolatorem cieplnym.
Thomas Hayde opatentował sposób wytwarzania spęczniałych grud gliniastych, uzyskał patent nr. 1255878 na wypalanie lekkiego kruszywa, które nazwał haydit (od swojego nazwiska).
Pierwszy zakład produkcyjny ruszył w 1917 roku.
Kruszywo stosowano do wytwarzania lekkich betonów, z których produkowano drobnowymiarowe elementy budowlane.
Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, niewielkie fabryki powstały w Norwegii, Szwecji i Danii.
Jednak dynamiczny rozwój glinianego kruszywa rozpoczął się dopiero po wojnie, kiedy wzrosło zapotrzebowanie na materiały do budowy domów - był i jest wykorzystywany do izolacji podłóg, ścian fundamentowych lub stropów, a także stosowany do wykonywania drenaży.
Warto wspomnieć, że po raz pierwszy kruszywo keramzytowe na większą skalę zostało wykorzystane podczas konstrukcji ponad stumetrowego, 7500-tonowego tankowca USS Selma, zwodowanego w 1919 roku w Mobile, w Alabamie.
Ciekawostka:
W Polsce kruszywo nazywano GLINIEC, ponieważ było produkowane z gliny. Jednak ta nazwa źle się kojarzyła, więc wypożyczono nazwę z języka greckiego: glina garncarska - keramos, czyli keramzyt.