Czarnoprochowa, odprzodowa ręczna broń palna gładkolufowa (arkabuz, harkabuz).
Arkebuz był rozwinięciem rusznicy, samopału i hakownicy. Był od nich znacznie bezpieczniejszy w użyciu, wyposażony w lufę gładką kalibru od 10, do nawet 20 milimetrów. Podczas walk prowadzono z nich ogień celny i skuteczny na nieco ponad 100 metrów.
Tego typu broń strzelecka była używana od trzeciego dziesięciolecia XV do początku XVII wieku.
Początkowo był zaopatrzony w zamek lontowy - arkebuzów z takimi zamkami (obok kuszy), używali konkwistadorzy hiszpańscy na początku XVI wieku w czasie podboju Meksyku.
Powracający zza Atlantyku hiszpańscy kolonizatorzy opowiadali, jak to zaledwie 100-osobowe odziały rozgramiały bez żadnych strat oddziały azteckie, liczące po 1000 wojowników.
Z początkiem XVI wieku pojawiają się arkebuzy (harkebuzy) o gwintowanej lufie.
Od I połowy XVI wieku w arkebuzach był stosowany także zamek kołowy.
Oddziały jazdy uzbrojonej w arkebuzy, które pojawiły się w końcu XV wieku we Włoszech, nazywano arkebuzerami (lub arkebuzyerami). Początkowo strzelali po zejściu z konia, opierając broń o siodło.
W Polsce arkabuzerzy pojawili się za Stefana Batorego i przetrwali do czasów Jana III Sobieskiego.
Arkebuz był używany także jako broń myśliwska.