Metal o szarawym kolorze, pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych.
Nazwę tytan wprowadził niemiecki chemik Martin Heinrich Klaproth, zaczerpując nazwę z mitologii greckiej, z łaciny: Ti - titanium.
Odkrywcą tego pierwiastka był angielski duchowny i mineralog William Gregor.
Któregoś dnia w roku 1791 zainteresował się czarnym piaskiem, znalezionym w strumieniu płynącym nieopodal jego parafii w południowej Kornwalii.
Wstępna analiza wykazała, że ten czarny piasek był przyciągany przez magnes. Jego dokładniejsza analiza wykazała obecność dwóch substancji: prawie 41% zawartości tlenku żelaza (co wyjaśniało przyciąganie magnesem), 3,5% krzemu, oraz ponad 45% związku (opisanego jako czerwonobrązowe wapno) zawierającego metal, którego Gregor nie mógł zidentyfikować.
Przeprowadzone przez niego badania wykazały, że właściwości tego metalu nie pasowały do właściwości jakiegokolwiek znanego do tej pory pierwiastka, dlatego poinformował o swoim odkryciu Królewskie Towarzystwo Geologiczne w Kornwalii i niemieckie czasopismo naukowe Annalen Crell.
Odkrywca tytanu zaproponował nawet nazwę dla nowego metalu mennacyn, a minerał w którym go odkrył mennakonit.
Minerał badany przez Gregor'a nosi obecnie nazwę ilmenitu i jest to tytanian żelaza o wzorze FeTiO2.
Przez wiele lat próbowano otrzymać czysty tytan, jednak zwyczajne sposoby polegające na ogrzewaniu tlenku w obecności węgla nie przynosiły rezultatów, ponieważ tworzył się węglik tytanu, zamiast spodziewanej redukcji do metalu.
Dopiero w 1910 roku pochodzący z Nowej Zelanddii Matthew A. Hunter otrzymał czysty (99,9%) metaliczny tytan poprzez ogrzewanie TiCl4 z sodem w bombie stalowej w temperaturze 700-800° C.
Do 1946 roku tytan nie był używany poza laboratorium, dopóki luksemburski metalurg William Justin Kroll nie opracował opłacalnego sposobu otrzymywania metalicznego tytanu, poprzez redukcję czterochlorku tytanu magnezem.
Obecnie, ze względu na wysoką wytrzymałość mechaniczną i odporność na korozję, tytan jest dodawany do żelaza i innych metali. Stopy tytanu są wykorzystywane w przemyśle lotniczym, motoryzacyjnym, medycznym (protezy dentystyczne, ortopedyczne klamry), oraz wielu innych.
Ten metal staje się również coraz popularniejszym materiałem używanym w jubilerstwie, podczas gdy do niedawna był uznawany za metal zbyt trudny do obróbki.
Wyroby tytanowe nie wywołują reakcji alergicznej, oraz nie ciemnieją w środowisku wodnym.