Popularna w XIX wieku optyczna zabawka, dająca złudzenie ruchu.
Jej nazwę można przetłumaczyć jako "towarzysz cudów", co pochodzi z języka starogreckiego: θαῦμα - cud, i τρόπος - obracać.
Ta prosta zabawka (będąca poprzednikiem filmu animowanego), jest zbudowana z dwóch kawałków sznurka, które są przymocowane do kartonowego krążka. Po obu stronach krążka narysowane są dwa różne obrazki.
Zabawa polega na tym, żeby sznurki obracać szybko między palcami. Wtedy krążek pokazuje na przemian obrazki z jednej i drugiej strony - tak tworzy się iluzja ruchu, ponieważ obie strony dysku przedstawiają różne fazy ruchu.
Taumatrop (thaumatrop), wynalazł prawdopodobnie brytyjski lekarz John Ayrton Paris, który opisał podobne urządzenie w swojej edukacyjnej książce dla dzieci: "Philosophy in Sport Made Science in Earnest" z 1827 roku.
Z kolei brytyjski matematyk Charles Babbage wspominał w roku 1864, że taumatrop został wynaleziony przez geologa Williama Henry'ego Fittona, kiedy ten założył się, że pokaże Johnowi Herschel jednocześnie obie strony monety. Udało mu się - obie strony były widoczne, gdy moneta była obracana na stole.
Przykłady typowych obrazów thaumatrope obejmują gołe drzewo po jednej stronie dysku i jego liście po drugiej, lub ptaka po jednej stronie i klatkę po drugiej. Wiele klasycznych thaumatrope zawierało również zagadki, lub krótkie wiersze, z jednym wersem po każdej stronie.
Zobacz jak to wyglądało: