Pierwszą maszyną, którą można by określić jako pompę odśrodkową, była maszyna do podnoszenia błota.
Maszynę taką opisał już w 1475 roku, w swoim traktacie włoski inżynier renesansu, Francesco di Giorgio Martini.
Dopiero w roku 1689, francuski inżynier - Denis Papin (wynalazca wczesnej wersji maszyny parowej), zaprojektował urządzenie, które wykorzystywało obracający się wirnik do przemieszczenia cieczy. Gdy wirnik się obracał, ciecz była wypychana na zewnątrz przez siłę odśrodkową.
Jego pionierska konstrukcja pompy odśrodkowej wykorzystywała proste łopatki i stanowiła podwaliny nowoczesnych pomp odśrodkowych, powszechnie stosowanych dziś do transportu płynów.
Prawdziwy przełom w tej dziedzinie nastąpił dopiero w XIX wieku, kiedy rozwój przemysłu wymusił szukanie bardziej efektywnych sposobów na przemieszczanie wody i innych cieczy.
W 1851 roku podczas Wielkiej Wystawy w Pałacu Kryształowym w Londynie, John Appold, brytyjski inżynier, zaprezentował swoją, ulepszoną wersję pompy odśrodkowej. Dodał do niej zakrzywione łopatki wirnika, co znacznie zwiększyło jej wydajność. Za tą innowację otrzymał medal - jego pompa miała wydajność 68%, czyli ponad trzykrotnie lepszą, niż jakakolwiek inna z prezentowanych pomp.
Wynalazek szybko zyskał zastosowanie w wielu branżach.
Z czasem pompy odśrodkowe zaczęły odgrywać rolę w górnictwie - do odwadniania kopalń - oraz w rolnictwie, gdzie wykorzystywano je do irygacji. Jak większość wynalazków tamtych czasów, ich rozwój przyspieszył wraz z postępem w metalurgii, co umożliwiło na produkcję coraz wytrzymalszych i bardziej precyzyjnych maszyn.
Zasada działania pompy odśrodkowej jest zaskakująco prosta. Wirnik obraca się w obudowie i wprawia ciecz w ruch. Ciecz wchodzi do wirnika od strony środka (osiowo), a następnie, dzięki sile odśrodkowej, zostaje wypchnięta na zewnątrz przez łopatki wirnika. W momencie, gdy ciecz opuszcza wirnik, jej energia kinetyczna zamienia się na ciśnienie, co pozwala przemieszczać ją na większe odległości i podnosić na wyższe wysokości.
Dziś pompy odśrodkowe są używane praktycznie wszędzie, gdzie trzeba przemieścić ciecz - od zaopatrywania miast w wodę, po przemysł naftowy i gazowy. W energetyce służą do chłodzenia turbin i transportowania cieczy w systemach chłodniczych. Przy ich użyciu rolnictwo może nawadniać ogromne połacie ziemi, co umożliwia masową produkcję żywności.
