Krzyżówka

Zagadka słowno-literowa polegająca na odgadywaniu lub dopasowywaniu haseł. 

Popularna rozrywka, rozwiązywania krzyżówek w gazetach, pochodzi ze stosunkowo niedawnych czasów.
Wynalazek krzyżówki przypisywany jest Amerykaninowi o nazwisku Arthur Wynne (pracownik "działu sztuczek i kawałów"), który opublikował pierwszą z nich w numerze "New York World", 21 grudnia 1913 roku.

Jego krzyżówka była wzorowana na grze towarzyskiej, w którą grywał jego dziadek, zwana "Magicznym kwadratem, albo podwójnym akrostychem".

Oddzielając słowa czarnymi odstępami i dodając 32 hasła, Wynne stworzył pierwszą krzyżówkę. Był nią diagram nazywany "word-cross puzzle", a pierwszym słowem w diagramie było słówko fun
Czytelnicy przyjęli krzyżówki z wielkim entuzjazmem i wkrótce stały się one stałą pozycją w czasopismach i dziennikach.

W roku 1924 wybrano pięćdziesiąt najlepszych, spośród opublikowanych do tej pory łamigłówek i wydano je w formie książkowej. Tomik pod nazwą "Crossworld puzzle" został sprzedany w nakładzie ponad pół miliona egzemplarzy w ciągu zaledwie miesiąca. Sukces sprawił, że krzyżówka ruszyła na podbój Europy... najpierw opanowała Wielką Brytanię.

W naszym kraju pierwsza szarada ukazała się 31 stycznia 1925 roku w "Kurierze Warszawskim".

Dzisiaj powstaje niezliczona ilość krzyżówek w różnych wersjach: jolki, panoramiczne, swatki, magiczne, itp.

Nie we wszystkich językach można je jednak układać. Tylko wtedy, jeśli pojedyncze litery alfabetu (o ograniczonej ilości znaków), reprezentują indywidualne głoski, możliwe jest skonstruowanie krzyżówki, dlatego nie układa się krzyżówek w języku chińskim.