Scheele Carl Wilhelm

Niemiecko-szwedzki aptekarz (1742 - 1786).

Carl Wilhelm ScheeleUrodził się w rodzinie kupieckiej i miał dziesięcioro rodzeństwa. Początkowo uczęszczał do prywatnej szkoły, ale z powodu bankructwa jego ojca, już w wieku 14 lat był zmuszony zdobyć zawód i zacząć zarabiać pieniądze.
Podjął pracę jako praktykant w aptece w Göteborgu.
Żeby poszerzyć wiedzę, czytał dużo książek fachowych, a za namową właściciela apteki zaczął prowadzić swoje pierwsze eksperymenty.
W wieku 21 lat z powodzeniem zdał egzamin aptekarski.

wyposażenie laboratorium Scheele'go


Przez kolejne lata pracował w różnych aptekach na terenie Szwecji. W roku 1770 wydał swoją pierwszą publikację dotyczącą wyizolowania kwasu szczawiowego, aż wreszcie - jako 30-latek - sam został właścicielem apteki w Köping w której dalej pracował naukowo.
Dodatkowo urządził laboratorium badawcze w stojącej nieopodal nieogrzewanej szopie, w której w dalszym ciągu przeprowadzał swoje eksperymenty. Dzięki temu został przyjęty do Szwedzkiej Królewskiej Akademii Nauk, która wypłacała mu pensję, z której mógł prowadzić swoje badania.
Zmarł przedwcześnie w wieku 43 - został znaleziony martwy w swojej pracowni - przyczyniła się do tego jego praca nad szkodliwymi związkami bez odpowiedniej wentylacji, oraz zwyczaj próbowania (smakowania) izolowanych substancji - opisał smak m.in. cyjanku wodoru i innych trucizn.

Pomimo tego, że był pozbawiony zaawansowanej aparatury, Scheele dokonał wielu odkryć:

 już latach pięćdziesiątych osiemnastego wieku, odkrył sposób masowej produkcji fosforu, bez konieczności wąchania moczu.

 w roku 1770 wydzielił azot.

 prawdopodobnie w 1771 roku przeprowadzał prace nad składem powietrza i stwierdził w nim obecność tlenu (dokonał tego metodą prażenia tlenku rtęci), oraz obliczył przybliżoną jego zawartość w powietrzu. Swoje odkrycie opublikował dopiero w 1777 roku w rozprawie: "O powietrzu i ogniu", i dlatego to innym badaczom przypisuje się pierwszeństwo w badaniach nad składem powietrza.

 w roku 1774 otrzymał chlor - jednak mylnie sądził, że jest to jakiś związek chemiczny, zawierający tlen.

 w roku 1778 przewidział istnienie molibdenu.

 w roku 1779 odkrył, że grafit to alotropowa (obok diamentu i fulerytu) odmiana krystaliczna węgla. W tym samym roku (w trakcie ogrzewania oliwy z oliwek z tlenkiem ołowiu) przypadkowo odkrył glicerynę.

 około roku 1780 poznał cyjanek potasu.

 w roku 1781 przewidział istnienie wolframu.

Był pierwszym w dziejach badaczem, który przeprowadził systematyczne analizy surowców roślinnych i z tego powodu został nazwany ojcem chemii organicznej. Posługując się przede wszystkim metodami fizycznego rozdzielania (takimi jak destylacja, ekstrakcja i krystalizacja) odkrywał nowe substancje organiczne. Odkrył wiele kwasów organicznych m.in. winowy, szczawiowy, mlekowy, moczowy, pruski, cytrynowy, jabłkowy, galusowy i pirogalusowy.