Stosowany w dawnej odprzodowej ręcznej broni palnej od XVII, aż do I połowy XIX wieku.
Wyparł całkowicie zamek lontowy, oraz zastąpił skomplikowany zamek kołowy, bo miał dużo prostszą od niego konstrukcję. Wynalazcą zamka skałkowego, był Marin le Bourgeoys - francuski rusznikarz i wynalazca, gdzieś pomiędzy 1610 a 1615 rokiem.
Zamek składał się z kurka ze skałką trzymaną w jego szczękach, oraz krzesiwa i panewki z pokrywką.
W momencie naciśnięcia spustu, kurek opadał i następowało skrzesanie iskry uderzeniem pirytu (później krzemienia) trzymanego przez kurek, o metalowe krzesiwo stanowiące jednocześnie zamknięcie panewki.
Iskry padały na panewkę z prochem zapalając go.
Płomień dostawał się z panewki poprzez otwór zapałowy z boku lufy do komory, powodując zapłon ładunku prochowego. Wybuch prochu na panewce nie zanieczyszczał prostego mechanizmu sprężynowego.
Oprócz niewątpliwych zalet, zamek miał również wady. Ponieważ strzał odbywał się przy odpowiednim zgraniu sprężyny napędzającej kurek i drugiej trzymającej krzesiwo, jego produkcja wymagała wysokiej precyzji wykonania, dobrych materiałów, oraz sporej wiedzy o hartowaniu sprężyn.
Często zdarzał się tzw. suchy strzał, gdy mimo uderzenia krzemienia o krzesiwo iskra nie trafiała do panewki, lub w ogóle nie została skrzesana.
Zamek skałkowy zastąpiono zamkiem kapiszonowym, a następnie amunicją zespoloną.
