Tartak

Zakład, gdzie dokonuje się przerobu drewna okrągłego na tarcicę, w procesie przecierania.

drewno do tartakuInaczej mówiąc chodzi tutaj o rozpiłowywanie drewna za pomocą urządzenia zwanego trakiem.

Przez bardzo długi czas przecinanie grubych pni drzewnych było ciężką pracą, wymagającą wysiłku przynajmniej dwóch ludzi.

Odbywało się to w ten sposób, że po ścięciu drzewa i obcięciu wszystkich gałęzi, umieszczano kloc na specjalnym rusztowaniu nad dołem, po czym jeden z ludzi wychodził na pień a drugi wchodził do dołu. Cięli przy pomocy długiej elastycznej piły wzdłuż narysowanych linii. Silniejszy na górze, słabszy na dole - praca trwała nawet kilka godzin...

Pierwszy tartak wymyślił i zbudował holenderski rolnik Cornelis Corneliszoon, w roku 1594. 

zasada działania tartaku

Skonstruował rodzaj wału korbowego - opracował proste ramię i tłok napędzane (wykorzystując przy tym siłę wiatru), za pomocą mechanizmu wiatraka.
Maszyna którą skonstruował, wykonywała ruchy góra-dół, teraz pozostało jedynie przesuwać przecinany pień...
W roku 1597 przyznano wynalazcy patent na jego wał korbowy.
przecinanie kłodyWkrótce do napędu zaprzęgnięto wodę - zaczęto budować tartaki nad wartkimi strumieniami, wykorzystując koła wodne.

Pomimo, że nadal trzeba było przesuwać przecinane kłody, to wydajność ówczesnych tartaków była zdecydowanie wyższa od wyników osiąganych ręcznie - 500 desek dziennie, co było gigantycznym skokiem naprzód.

100 lat później, Anglicy skonstruowali modele zbliżone już w swojej zasadzie działania do współczesnych.