Lampa fluorescencyjna, lub luminescencyjna - odmiana lampy wyładowczej.
Jest to lampa elektryczna, mająca kształt szklanej rury o średnicy 20-40 mm i długości od kilkunastu cm do 1,5 metra, wypełnionej parami rtęci i argonu.
Źródłem świecenia jest promieniowanie widzialne, emitowane przez warstwę luminoforu (substancji chemicznej wykazującej luminescencję) pokrywającego wewnętrzną powierzchnię rury.
Emisja ta wywołana jest promieniowaniem nadfioletowym (luminescencją) powstającym w wyniku wyładowań elektrycznych w oparach rtęci i argonu. Wyładowanie inicjuje się za pomocą wbudowanego w obwód świetlówki specjalnego startera.
Świetlówka w porównaniu z żarówką wykazuje wiele zalet, m.in. wytwarza znacznie mniej ciepła, jej skuteczność świetlna jest ponad trzykrotnie wyższa, a czas pracy trzy razy dłuższy.
Prace nad zbudowaniem lampy zaczęły się już w latach 30-tych XX wieku.
Badaniami luminescencji zajmowali się wybitni fizycy - w Polsce Stefan Pieńkowski. Z jego inicjatywy, w 1936 roku odbyła się w Warszawie pierwsza międzynarodowa konferencja, która była poświęcona tym właśnie badaniom.
Pierwszą w świecie świetlówkę z prawdziwego zdarzenia (emitującą bladozielone światło), stworzył w 1935 roku amerykański fizyk Arthur Compton z General Electric. Praktyczne zastosowanie wynalazek znalazł rok później - jarzeniówkami oświetlono salę w Waszyngtonie, w której odbyło się przyjęcie na cześć amerykańskiego Urzędu Patentowego.
W kwietniu 1938 roku lampy jarzeniowe pojawiły się w sprzedaży w USA - oferowano siedem wariantów kolorystycznych, świetlówka kosztowała nieco ponad dolara.
Na Wystawie Światowej w Nowym Jorku w 1939 roku, zaprezentowano zestaw lamp jarzeniowych, białych i kolorowych. W kolejnych piętnastu latach jarzeniówki wyparły klasyczne lampy żarowe, z biur i instytucji publicznych. O ich popularności zdecydowały względy ekonomiczne - wymagały znacznie mniejszego napięcia niż lampa żarowa.
Obecnie dostępne są dwa rodzaje świetlówek:
kompaktowa - wkręcana wprost w oprawę zwykłej żarówki,
tradycyjna - w postaci szklanej rury.
Kraje należące do Unii Europejskiej powoli żegnają się z energochłonną żarówką właśnie na rzecz świetlówki. Już od września 2009 roku we wszystkich krajach należących do Wspólnoty wszedł zakaz produkcji żarówek o mocy 100 W.
W kolejnych latach mają być wycofywane kolejne, o coraz słabszej mocy - aż do czasu, kiedy żarówki znikną z rynku całkowicie.
A wszystko przez to, że świetlówka jest znacznie wydajniejsza - jej skuteczność świetlna jest ponad trzykrotnie wyższa, a czas pracy trzy razy dłuższy (nawet do 20 tysięcy godzin) od czasu pracy żarówki tradycyjnej.