Przyrząd do pomiaru ciśnienia w gazach, względem ciśnienia otoczenia.
Wynalazcą urządzenia był niemiecki fizyk i wynalazca Otto von Guericke w roku 1661.
Wykorzystał je do pomiaru wytworzonej przez siebie próżni.
Zasada działania takiego ciśnieniomierza jest prosta: w manometrze, który ma przeponę wykonaną z metalu, pod wpływem różnicy ciśnień po obu jej stronach następuje odkształcenie membrany. Ten ruch membrany powoduje jednoczesną zmianę położenia przymocowanej do tej membrany wskazówki mechanicznej, przemieszczającej się z kolei po skali.
Obecne najczęściej stosowane są manometry sprężynowe rurkowe, których głównym elementem jest wygięta w łuk lub wielu zwojów rurka, zwana od nazwiska konstruktora - Eugene Bourdona - rurką Bourdona - zobacz na ilustracji obok.
W manometrze tego typu jeden koniec rurki jest zamocowany do obudowy i przez niego doprowadza się do rurki ciśnienie, drugi zamknięty koniec połączony jest z układem wskazującym ciśnienie, wykonanym zazwyczaj jako układ przekładni.
Rurka pełni jednocześnie rolę sprężyny powrotnej.
W wygiętej rurce ciśnienie wywiera większy nacisk na powierzchnię zewnętrzną łuku rurki, niż na powierzchnię wewnętrzną łuku, co powoduje, że rurka nieco się prostuje pod wpływem wzrostu ciśnienia.
Zmiana wygięcia powoduje zmianę położenia zamkniętego końca połączonego ze wskazówką.
Ze względu na wskazywane ciśnienie, manometry dzieli się na:
względne - wskazujące różnicę ciśnień,
bezwzględne - wskazujące ciśnienie w odniesieniu do próżni.