Urządzenie do odtwarzania dźwięku zapisanego na płycie gramofonowej.
Nieco wcześniej pojawił się fonograf, gdzie dźwięk zapisywany był na obrotowych walcach.
Zasada działania obu tych urządzeń była w zasadzie taka sama z tym, że w fonografie Edisona igła drgała w płaszczyźnie pionowej, natomiast w gramofonie drgała na boki.
W zależności od rodzaju wykorzystanego adaptera, rozróżnia się: gramofony mechaniczne (z głowicą gramofonową sprzężoną z tubą, oraz mechanicznym lub elektrycznym napędem talerza).
Pierwszy taki gramofon zbudował i opatentował wynalazca niemiecki i amerykański pochodzenia żydowskiego Emil Berliner w 1887 roku - 10 lat po zaprezentowaniu przez Thomasa A. Edisona fonografu.
W roku 1925 pojawiły się pierwsze gramofony elektryczne (z adapterem gramofonowym, elektrycznym napędem, oraz regulowaną prędkością obrotową talerza - 78, 45 oraz 33⅓ obr/min).
Pierwsze płyty gramofonowe pojawiły się w 1901 roku. Firma fonograficzna His Master's Voice nagrała na nich głos Enrico Caruso - włoskiego tenora.
29 maja 1942 roku po raz pierwszy zabrzmiało "White Christmas" Binga Crosby'ego. Płyta pobiła rekordy sprzedaży. Do 1990 roku sprzedano 200 milionów egzemplarzy.
W lipcu 1933 - zaczęto przesyłać sobie pierwsze "śpiewające telegramy", czyli życzenia nagrane na płytę.
