Rosyjski chemik (1834 - 1907).
Był profesorem uniwersytetu w Sankt Petersburgu.
Urodził się w 1834 roku w Tobolsku, w zachodniej Syberii, jako najmłodsze z czternaściorga dzieci (inne źródła mówią aż o 17 dzieciach). Rodzina była dobrze sytuowana - ojciec był dyrektorem lokalnej szkoły, a jego matka była właścicielką huty szkła.
Niestety, gdy Dymitr był małym chłopcem, jego ojciec zmarł, a wkrótce potem pożar zniszczył fabrykę matki.
W wieku 15 lat ukończył gimnazjum w swoim rodzinnym mieście, po czym rok później wstąpił na wydział matematyczno-fizyczny Głównego Instytutu Pedagogicznego w Petersburgu.
Niewiele brakowało, żeby przegrał walkę z gruźlicą - lekarze dawali mu pół roku życia. Wyjechał na Krym i wbrew lekarskim prognozom pokonał chorobę, a w 1856 roku ukończył studia i obronił publicznie rozprawę doktorską: "O połączeniach alkoholu z wodą".
Już wtedy znany był ze swojej dzikiej brody oraz fryzury, którą przycinał tylko raz w roku. Miał niebieskie oczy o przenikliwym spojrzeniu. W stosunku do rozmówców bywał czasem wręcz grubiański. Na ogół wstawał bardzo późno, tuż przed południem, ale za to pracował do późna i kładł się zwykle dopiero o trzeciej lub czwartej nad ranem.
Był nałogowym palaczem.
Na początku marca 1869 roku, w wieku 35 lat, dokonał odkrycia układu okresowego pierwiastków.
W tamtym czasie pierwiastki grupowano na jeden z dwóch sposobów: albo według masy atomowej (przy użyciu prawa Avogadra), albo według podobieństw właściwości - na przykład gazy, metale i tak dalej.
Odkrycie Mendelejewa polegało na tym, że połączył oba te sposoby, tworząc jedną tabelę dla wszystkich pierwiastków.
Podobno zainspirowała go do tego gra w karty, znana w Ameryce Północnej pod nazwą solitera, a na innych kontynentach jako pasjans, w której karty układa się poziomo według kolorów, a pionowo według wartości.
Kiedy kolejny raz próbował układać "pasjansa" kartami, na których wypisał ciężary atomowe i inne właściwości znanych wówczas 63 pierwiastków, wszystkie te pierwiastki zestawił w tabelę, szeregując je według mas atomowych i wtedy zauważył, że właściwości pierwiastków powtarzają się okresowo, a odstępstwa od tych prawidłowości można wyjaśnić istnieniem nieznanych jeszcze wtedy pierwiastków.
Stwierdził, że psujące schemat nieregularności znikają, jeśli w istniejącym układzie pozostawi się wolne miejsca, w których powinny się znaleźć nie odkryte jeszcze pierwiastki, a dzięki swojemu zestawieniu potrafił nie tylko stwierdzić, gdzie powinny trafić te nieznane jeszcze pierwiastki, lecz także z godną podziwu dokładnością przewidział niektóre ich właściwości.
Potwierdzenie hipotezy Mendelejewa przyniosło mu wielką sławę, a układ okresowy stał się podstawą chemii.
Robert E. Krebs w swojej książce napisał: Układ okresowy pierwiastków chemicznych jest bez wątpienia najbardziej elegancką organizacyjną tablicą w dziejach cywilizacji.
Mendelejew był jednym z odkrywców pokładów węgla kamiennego i rudy żelaza w Donbasie. Zajmował się również badaniami pól naftowych i brał udział w uruchomieniu pierwszej rosyjskiej rafinerii.
Był dwukrotnie żonaty.
Poniżej zobaczysz inne spojrzenie na tablicę Mendelejewa. Kliknij, żeby zobaczyć powiększenie.