Elektryczny stymulator - z łacińskiego: (stimulatio - pobudzanie) pracy serca - kardiostymulator.
Jest stosowany głównie po to, żeby zapobiec napadom poważnych arytmii, przez utrzymywanie stałej liczby bodźców warunkujących prawidłową pracę serca. Pierwszy raz świat usłyszał o zewnętrznym rozruszniku serca już w roku 1950.
Stało się to za sprawą kanadyjskiego inżyniera - elektryka Johna Hopps, który eksperymentował z częstotliwością radiową i poszukiwał sposobu na leczenie hipotermii.
Przez przypadek odkrył, że zatrzymaną akcję serca można wznowić za sprawą mechanicznego, lub elektrycznego impulsu.
Pierwszy zewnętrzny rozrusznik serca, zbudował dwa lata później dr Paul Zoll ze Stanów Zjednoczonych.
Było to lampowe, duże i nieporęczne urządzenie, które trzeba było przewozić na wózku i było przenośne tylko z nazwy, ponieważ tak naprawdę można było oddalić się od źródła prądu jedynie na długość kabla!
W roku 1957 po raz pierwszy zastosowano zewnętrzny rozrusznik serca z wewnętrznymi (wprowadzonymi do serca pacjenta) elektrodami.
Dokonał tego zespół naukowców z University of Minnesota, którego szefem był wybitny kardiochirurg dr C. Walton Lillehei.
W tym samym roku pierwszy tranzystorowy stymulator serca na baterie opracował inżynier elektryk Earl E. Bakken.
Pierwszy na świecie wewnętrzny rozrusznik serca wszczepił Ake Senning, szwedzki kardiochirurg w Solna (Sztokholm) w szpitalu Karolinska Sjukhuset przy współpracy Rune Elmeqvist, który był producentem tego urządzenia, w październiku 1958 roku. Elektrody tego rozrusznika były umieszczone na nasierdziu (tak zwane elektrody nasierdziowe), a nie wewnątrz jam serca. Rozrusznik zawiódł po 3 godzinach.
Pierwszym pacjentem ze wszczepionym rozrusznikiem, o wielkości zbliżonej do pudełeczka z pastą do butów (miało średnicę 55 milimetrów i 16 milimetrów grubości), był Szwed Arne Larsson, który dożył wieku 86 lat - w międzyczasie miał zamontowane 24 rozruszniki. Udało mu się przeżyć zarówno wynalazcę urządzenia, jak również "swojego" chirurga.
W Polsce pierwszy zabieg implantacji rozrusznika został wykonany w 1963 w Gdańsku, przez prof. Zdzisława Kieturakisa i dr Wojciecha Kozłowskiego.
Pomyłka w doborze rezystorów spowodowała, że Wilson Greatbatch wymyślił wszczepialny rozrusznik serca, którego obwód generował sygnał trwający 1,8 milisekundy i następnie ładował się przez sekundę - to otwarło drogę do współczesnego rozrusznika.
Obecnie rozrusznik stał się bardzo mały. Może już być już mniejszy od niewielkiego i bardzo cienkiego zegarka, którego grubość wynosi zaledwie około kilku milimetrów. Łatwo jest go więc wszczepić pod skórę, tak aby nie był widoczny.
Charakterystyczne są jego cienkie i długie elektrody, których końcówki w czasie zabiegu wprowadza się do przedsionka serca. Elektrody mają długość około 50 centymetrów. Składają się z przewodów elektrycznych otoczonych silikonową izolacją, zakończone są niewielką kotwiczką lub wkrętem.