Książka

Zszyte arkusze papieru tworzące wolumin, z tekstem słownym utrwalonym graficznie.

Pierwotną formą książki były tabliczki z wypalonej gliny - używali ich już Sumerowie, Asyryjczycy i Babilończycy cztery tysiące lat przed naszą erą.
Następną formą były używane w starożytnych Grecji i Rzymie woskowane tabliczki drewniane.

Wprowadzenie zwoju papirusowego w Egipcie a następnie Grecji i Rzymie, narzuciło "książce" nowy wzór - zwoju.

Pierwsza drukowana książka pochodzi z Korei z roku 704 naszej ery. Odkryto ją dopiero w 1966 roku. Zwój najstarszego wydrukowanego dzieła przechowywany jest do dzisiaj w Koreańskim Muzeum Narodowym jako skarb narodowy.


Inna książka o której wiadomo dużo więcej (zwana "Diamentową Sutrą"), pochodzi z 868 roku i zawiera teksty religijne - wykonano ją przy pomocy klocków drukarskich - na ilustracji poniżej (na drewnianej płycie wycinano wszystkie litery, które miały znaleźć się na gotowej stronie). Odnalazł ją w 1900 roku brytyjski uczony Mark Aurel Stein wśród starych ksiąg i rękopisów, przechowywanych w buddyjskiej świątyni skalnej w Dunhuang, w prowincji Kansu.
Książka składa się z siedmiu wielkich arkuszy sklejonych razem w jeden zwój.
Kończy ją następujące zdanie: "Drukowane 11 maja 868 roku przez Wang Czi, do swobodnego rozpowszechniania, dla zapewnienia wiecznej pamięci jego rodzicom".


Pierwsza drukowana książka w formie naszej obecnej książki, czyli tak zwanego "kodeksu", znaleziona również w tej samej świątyni, pochodzi z roku 949. Jej tekst wydrukowano po jednej stronie długiego paska papieru, który następnie złożono w harmonijkę i sklejono wewnętrznie czyste strony. Każda jej kartka była więc podwójnym arkuszem papieru, zadrukowanym na zewnętrznych stronach.
Zresztą kodeks (jako forma) nie jest wynalazkiem chińskim - przywędrował zapewne na Daleki Wschód z krajów śródziemnomorskich, gdzie znano go już w I wieku n.e.

Pierwsza książka wydrukowana ruchomą czcionką, pochodzi również z Korei. Jest to "Kompendium rytów i obrządków" (czyli podręczny zbiór podstawowych zwyczajów i sposobów zachowania), dzieło w 50 tomach, opublikowane w 28 kopiach w 1234 roku.

Pierwsze książki na ziemiach polskich pojawiły się około 1000 lat temu. Składały się one z pergaminowych kartek, umieszczonych między dwiema deseczkami, związanymi sznurkiem - rodzaj oprawy. Stąd prawdopodobnie pochodzi powiedzenie "przeczytać od deski do deski". Były to wyłącznie kroniki, zapisy prawne oraz modlitwy i dzieła religijne, przepisywane ręcznie przez mnichów i zakonników, co wpływało na jej cenę - były bardzo drogie. Stanowiły własność królów, książąt i bogatych duchownych.

Z chwilą powstania w 1364 roku pierwszego polskiego uniwersytetu, Akademii Krakowskiej, zaistniała potrzeba przygotowania większej ilości książek dla studentów zwanych wówczas żakami. W tym samym roku, król polski Kazimierz Wielki, nadał prawa pierwszym handlarzom książek, którzy przepisywali, wypożyczali i sprzedawali studentom potrzebne do nauki teksty.
Pierwszymi posiadaczami bibliotek w Polsce były kościoły, klasztory oraz wykształceni i bogaci ludzie z rodów książęcych jak np. królowa Jadwiga, z którą wiąże się rozwój pierwszego w Polsce księgozbioru uniwersyteckiego - Biblioteki Jagiellońskiej (która istnieje do dziś od 1364 roku).

Najstarsze druki zwane inkunabułami, miały wygląd pisma ręcznego, a wszelkie ozdoby, takie jak ilustracje, nagłówki rozdziałów i ich pierwsze litery, malowano ręcznie.

Wynalezienie druku przez Jana Gutenberga otworzyło nowe drogi dla rozwoju książki. Znacznie zwielokrotniło to ich ilość i obniżyło koszty.


W Polsce pierwszą książkę (kalendarz) wydrukowano w Krakowie w 1474 roku.
Książka stała się odtąd bardziej dostępna. Okazuje się, że w upowszechnieniu książek swój udział miał również wynalazek okularów.
Przełom XVIII i XIX wieku był początkiem wielkiego uprzemysłowienia, które stopniowo objęło również książkę.
Pełny rozwój i wykorzystywanie nowych zdobyczy techniki między innymi: stereotypia, litografia, maszyna rotacyjna, linotyp i monotyp nastąpił w końcu XIX wieku, co spowodowało, że książka stała się bardziej dostępna.

Ciekawostki:

Najmniejsza -  Najmniejsza książka ma wymiary 1 x 0,8 milimetra. To mini-cacko wykonał w roku 1976 polski inżynier z Katowic, nieżyjący już Zygmunt Szkocny. Dzieło (wpisane do "Księgi Rekordów Guinnessa") można oglądać w prywatnym muzeum twórcy, które jest nadal otwarte w Katowicach przy ulicy Traktorzystów.

Największa - Największą książkę świata można było obejrzeć na 62 Międzynarodowych Targach Książki we Frankfurcie nad Menem. Gigantyczny atlas o wymiarach 1,8 na 2,75 metra (pojedynczą kartkę trzeba przewracać obiema rękami), kosztuje 100 tysięcy dolarów. Ma powstać 31 egzemplarzy - dotychczas sprzedano dwa do Zjednoczonych Emiratów Arabskich.
Każde dzieło (robione na zamówienie) powstaje przez dwa miesiące.

Najdroższa - Ponad 14 milionów dolarów (około 42,5 mln. złotych) zapłacił amerykański miliarder David Rubinstein za księgę "The Whole Book of Psalmes" - najdroższą obecnie drukowaną książkę świata. Ukazała się w roku 1640 w Cambridge w stanie Massachusetts - wówczas był to teren brytyjskiej kolonii w Ameryce Północnej. Z wydrukowanych 700 egzemplarzy pozostało tylko 11 sztuk. Ostatni raz ten tytuł pojawił się w sprzedaży 100 lat temu.

Najstarsza - Za najstarszą książkę świata zostało uznane dzieło przekazane przez anonimowego ofiarodawcę Muzeum Brytyjskiemu w Sofii (stolicy Bułgarii). Jest to sześć zapisanych i połączonych ze sobą płytek ze szczerego złota, które wykonano 2 i pół tysiąca lat temu. Tekst został wyryty w języku Etrusków - jednego z najbardziej tajemniczych ludów Europy, który osiedlił się około 3 tysiące lat temu na terenie północnych Włoch.