Powietrze

Mieszanina gazów i aerozoli, składająca się na atmosferę ziemską (z łacińskiego - aer).

Już w starożytności uważano powietrze za jeden (obok ognia, ziemi i wody) z czterech żywiołów. Arystoteles nadał mu nazwę pneuma.
Jeszcze w XVIII wieku każdy gaz nazywano powietrzem, a ze względu na różne ich właściwości mówiono o "rodzajach powietrza".

Prawdopodobnie już w 1770 roku, niemiecko-szwedzki aptekarz i chemik Karl Wilhelm Scheele  przeprowadzał prace nad składem powietrza i stwierdził w nim obecność tlenu (dokonał tego metodą prażenia tlenku rtęci), oraz obliczył przybliżoną jego zawartość w powietrzu.

Swoje odkrycie opublikował dopiero w 1777 roku, i dlatego to innym badaczom przypisuje się pierwszeństwo w badaniach nad składem powietrza.
W roku 1772, szkocki chemik Daniel Rutherford otrzymał azot z powietrza poprzez spalanie substancji w zamkniętej przestrzeni, usuwając w ten sposób tlen z powietrza.

Pierwszej analizy powietrza dokonał w 1774 roku francuski chemik Antonie L. Lavousier. On również wydzielił z powietrza gaz podtrzymujący spalanie (tlen) i nazwał go oxygenium.
W tym samym roku tlen odkrył również Joseph Priestley, oraz przeprowadził próbę oddychania tym gazem.

Doświadczenia uczonych pozwoliły ustalić że powietrze to jednorodna mieszanina gazów, z których najważniejsze to tlen i azot.

Tym, który ustalił skład chemiczny powietrza, był brytyjski chemik i fizyk Henry Cavendish.

Powietrze skroplili po raz pierwszy dwaj Polacy - Zygmunt F. Wróblewski i Karol Olszewski - okazało się, że skroplone powietrze jest bladoniebieskie.

Dzisiaj wiemy, że powietrze jest bezbarwne, bez smaku, słabo rozpuszczalne w wodzie.

Gęstość powietrza zależy od ciśnienia, temperatury oraz składu - dla suchego powietrza, przy ciśnieniu atmosferycznym, na poziomie morza, w temperaturze 20°C wynosi 1,2 kg/m³.
Temperatura topnienia zestalonego powietrza wynosi ok. -213 °C, a temperatura wrzenia około -191 °C.

Objętościowy skład czystego suchego powietrza w troposferze do wysokości 13 km ponad powierzchnią Ziemi w procentach wynosi: