Paternoster

Rodzaj windy osobowej - tzw. dźwig okrężny, który w działaniu przypomina przenośnik kubełkowy.

winda paternosterOdkąd człowiek zaczął wydobywać surowce naturalne z wnętrza ziemi, zaczęły się jego problemy ze znajdującą się w kopalniach wodą.

Jednym ze sposobów na mechaniczne odwadnianie było zastosowanie już pod koniec XIV wieku kołowrotów z wiadrami.
Skórzane (najczęściej) wiadra, były umocowane do liny lub łańcucha na całym obwodzie tak, że po napełnieniu wodą były unoszone do góry i przy nawrocie opróżniane.
Siłę napędową stanowili ludzie, bądź zwierzęta napędzające kierat z systemem kół zębatych lub deptak. Wydajność tych urządzeń nie przekraczała 20 metrów sześciennych na godzinę.

schemat budowy dźwigu okrężnegoJedno z takich urządzeń można oglądać w Kopalni Soli w Wieliczce. Nazywano je paternoster ("Ojcze Nasz") poprzez analogię do sznura modlitewnego paternoster.

Z chwilą pojawienia się silnika parowego, pojawiło się wiele nowych maszyn i urządzeń napędzanych pasami transmisyjnymi i wyposażonych w przekładnie zębate. Powstały również pierwsze dźwigi osobowe.

W roku 1876, w Anglii zbudowano pierwszy dźwig okrężny dla głównego urzędu pocztowego w Londynie. Urządzenie składało się z szeregu otwartych kabin połączonych w łańcuch, poruszających się z niewielką prędkością (około 30 centymetrów na sekundę) w zamkniętej pętli w ruchu ciągłym - bez zatrzymywania się. Takie rozwiązanie sprawiało, że tego rodzaju windy mogły przewozić więcej pasażerów niż standardowe dźwigi.
Jednak ze względu na wysoką wypadkowość (wchodzenie i wychodzenie z kabiny odbywa się w czasie jej ruchu), tego typu urządzenia powoli wychodzą z użycia.

Dzisiaj, tak popularne w pierwszej połowie XX wieku urządzenia zachowały się jedynie w nielicznych budynkach użyteczności publicznej - w Polsce spotkać można jeszcze kilka takich dźwigów na Śląsku.


 kamera Zobacz jak działa taka winda: