Piwo

Piwo to napój alkoholowy, w którym zawartość alkoholu sięga zazwyczaj do 6%.

kufel z piwemJest uzyskiwane w wyniku fermentacji zbóż - głównie jęczmienia.
Wbrew powszechnym opiniom piwo nie jest produktem fermentacji chmielu, gdyż chmiel nie ulega fermentacji (a nawet ją zatrzymuje). Chmiel jest tylko dodawany jako rodzaj przyprawy do piwa, nadając mu charakterystyczny, gorzki smak, oraz działa jak środek konserwujący.

Najstarsze ślady browarnictwa pochodzą sprzed 4 tysięcy lat p.n.e. - prawdopodobnie to Sumerowie byli pierwszymi, którzy poznali smak piwa.

pojemnik do piwa SumerówDowodem na to jest fakt, że na terytorium dzisiejszego Iraku archeolodzy odkryli duże, gliniane pojemniki przypominające kadzie warzelne.

Zagadką jest, w jaki sposób Sumerowie opracowali recepturę, być może jak w wielu innych momentach, pomógł przypadek.

Starożytny tekst, znany jako Hymn do Nikasi (Nikasi była boginią piwa) zawiera przepis na produkcję tego "boskiego napoju" - był wyrabiany z sfermentowanego w wodzie chleba, co bardziej przypomina współczesny kwas chlebowy.
piwo w EgipcieNapój ten przygotowywały wyłącznie kobiety pod nadzorem piwowara, który cieszył się dużym szacunkiem i przywilejami. Najpierw wyrabiały ciasto, z którego formowały placki, które po wysuszeniu kruszono i zalewano w dzbanach wodą. Dla nadania goryczki dodawały pod koniec fermentacji ziół, np. rozmarynu.

Gęsty napój pito z wielkich dzbanów, przy pomocy długich bambusowych rurek.

Tak naprawdę, to napój - sikaru - warzony na terenie Mezopotamii nie był prawdziwym piwem, takim jakie znamy dzisiaj, ponieważ prawdziwe piwo musi być warzone z udziałem chmielu, który dodaje napojowi charakterystycznej goryczy.
Dzisiaj wiemy, że starożytni potrafili wytworzyć aż 20 gatunków napoju podobnego do dzisiejszego piwa. Eksportowali je nawet do Egiptu.

XVII wieczny browarPo upadku imperium Sumerów ich następcy - Babilończycy, rozwinęli produkcję piwa. Babiloński król Hammurabi, w swym słynnym zbiorze praw zawarł nawet przepisy dotyczące piwa.
Jak produkowali piwo poddani Hammurabiego? W piecach wypiekano tzw. chleby piwne z wysłodowanych ziaren zbóż. Następnie placki rozgniatano i zacierano z wodą oraz dodatkami. Zacier podgrzewano. Tak przygotowaną gęstą brzeczkę studzono, a potem cedzono przez sita do wielkich dzbanów, gdzie napój fermentował. Gotowe piwo było gęste i pożywne, bo często zawierało ziarna czy kawałki placka.

Pierwsze pisemne świadectwa o piwie pochodzą z Egiptu z okresu 3000 lat p.n.e. Egipcjanie rozwinęli również technologię produkcji piwa - różnymi dodatkami poprawiali jego smak. Powstał nawet specjalny hieroglif na jego oznaczenie.

naczynie na piwoRzymianie i Grecy byli raczej zwolennikami wina. W Imperium Rzymskim piwo było popularne wszędzie tam, gdzie były problemy ze zdobyciem wina. Sami Rzymianie uważali je raczej za napój barbarzyńców, jednak mimo to, z czasem, piwo zawitało na kontynent europejski, choć cywilizacje grecka i rzymska nadal preferowały wino, zwłaszcza po uznaniu przez chrześcijaństwo wina za napój uświęcony.

Aż do średniowiecza piwowarstwo rozwijało się głównie w krajach Europy północnej. Z chwilą, kiedy średniowieczne klasztory, będące centrami kultury i sztuki, stały się także ośrodkami piwowarstwa, piwo na dobre zagościło na naszym kontynencie. Zakony benedyktynów i cystersów jako pierwsze rozwinęły technologię produkcji słodu i piwa, oraz wprowadziły użycie chmielu.

klasztorne piwoW okresie renesansu wydano kilka ważnych aktów prawnych, pilnujących jakości piwa i czystości produkcji, m.in. słynny Reinheitsgebot, czyli prawo czystości z 1516 roku mówiące, że surowcami do produkcji piwa dolnej fermentacji mogą być używane wyłącznie słód jęczmienny, chmiel i woda.

Z czasem produkcja piwa przeszła również w ręce osób świeckich, a od XVI wieku produkcja przekształciła się już w gałąź przemysłu. Czasem szczególnych zmian był jednak dopiero XIX wiek, kiedy to w roku 1842 wprowadzono w czeskim Pilźnie technologię dolnej fermentacji. Na rozwój browarnictwa w znaczący sposób wpłynęły również dwa wynalazki kojarzone z rewolucją przemysłową. Pierwszym była maszyna parowa Watta, drugim - sztuczne chłodzenie, wynalezione przez Carla von Linde. Dzięki niemu produkcja dobrych piw, która wymaga niskich temperatur, możliwa była przez cały rok.

piękny kufel do piwaZwiększenie produkcji piwa stało się również możliwe dzięki naukowym odkryciom, m.in. wyodrębnieniu czystych kultur drożdży, oraz wprowadzeniu do produkcji piwa pasteryzacji wydłużającej jego przydatność do spożycia.


Produkcja piwa:

Podobnie jak wino, piwo również powstaje w procesie fermentacji. Produkuje się je głównie z jęczmienia, wody, drożdży oraz szyszek chmielu. Z jęczmienia otrzymuje się cukier niezbędny do wyprodukowania alkoholu.
Na początku jęczmień poddaje się procesowi słodowania: ziarno jest moczone kilka dni w wodzie, a następnie pozwala mu się skiełkować. Kiełkujący jęczmień wytwarza substancję zwaną diatazą - kiełki uruchamiają produkcję enzymów, przekształcających skrobię w cukry proste.
Po słodowaniu jęczmień jest mielony lub miażdżony. Potem miesza się go z gorącą wodą. Ten proces nazywa się zacieraniem. Na tym etapie diataza przemienia skrobię zawartą w ziarnie w cukier. Słodka ciecz, czyli brzeczka piwna, jest przepompowywana do miedzianych zbiorników, gdzie gotuje się ją z dodatkiem szyszek chmielowych i cukru.
Po zagotowaniu spuszcza się brzeczkę ze zbiorników i pozwala się jej ostygnąć. Do chłodnej brzeczki dodaje się drożdży, tak aby rozpocząć fermentację, niezbędną do uzyskania napoju alkoholowego.

Główny etap fermentacji trwa około tygodnia.
festiwal piwa w BawariiNiektórym jasnym piwom pozwala się powoli fermentować także po przelaniu do beczek. W efekcie, dzięki wydzielającemu się dwutlenkowi węgla, otrzymujemy piwo lekko gazowane.

W większości wypadków piwo gazuje się sztucznie już po przerwaniu fermentacji. Istnieje jednak kilka gatunków piwa, którym pozwala się fermentować w butelkach, tak samo jak szampanowi.


Ciekawostka:

  Prawdopodobnie najmocniejszym piwem na świecie jest "Baz Super Brew" warzone przez Barrie Parish, w browarze w miejscowości Somerby (leżącej w hrabstwie Leics w Wielkiej Brytanii).
Zawiera aż 23 procent alkoholu.