Siarczek żelaza (FeS2), który występuje w różnych formach krystalicznych, to połączenie żelaza i siarki.
Kryształy pirytu mają efektowne kształty kostek, ośmiościanów, gwiazd i różnych kombinacji tych form.
Nazwa pochodzi od greckiego pyr - ogień, oraz pyrites - iskrzący, bo minerał iskrzy się pod wpływem uderzeń krzemienia czy twardego metalu - tą właściwość wykorzystywano już w starożytnej Grecji do rozpalania ognia.
Najbardziej charakterystyczną cechą tego minerału jest jego metaliczny połysk oraz żółto-brązowy kolor, który przypomina złoto - stąd pewnie jego inna nazwa: złoto głupców, albo złoto szaleńców.
W starożytnym Egipcie (podobnie zresztą jak w Chinach) piryt był symbolem słońca i uważano, że kamień ten posiada zdolność przyciągania bogactwa, oraz ochrony przed negatywnymi energiami.
Już tysiące lat temu, minerał ten uważany był za niezwykle dekoracyjny i wart umieszczenia w reprezentacyjnych strefach domu. Używano go przy produkcji ozdób - do dzisiaj zresztą chętnie używają go w swoich wyrobach jubilerzy i artyści.
Z racji swojej twardości, Egipcjanie chętnie używali pirytu jako materiału do wyrobu narzędzi.
Ze względu na jego zdolność do odbijania światła, Inkowie chętnie stosowali piryt do wyrobu luster, które później służyły im do przeprowadzania rytuałów i komunikacji z duchami.
W średniowieczu pirytu używano jako źródła siarki, niezbędnej do produkcji prochu strzelniczego.
W XIX wieku, wraz z rozwojem przemysłu, piryt zaczął być wykorzystywany na większą skalę, głównie jako źródło siarki w procesie produkcji kwasu siarkowego.
Złoża pirytu występują niemal na całym świecie, zarówno w skałach osadowych, jak i magmowych oraz metamorficznych. Największe złoża pirytu znajdują się w Hiszpanii, Peru, Meksyku, Rumunii, Szwecji, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Chinach, Australii oraz w Rosji. W Polsce piryt występuje głównie w Sudetach, Górach Świętokrzyskich oraz na Dolnym Śląsku.