Droga

Wydzielony pas terenu przeznaczony do prowadzenia ruchu drogowego.

Najdawniejszymi drogami były ścieżki wydeptane przez zwierzęta.

Z czasem utrwaliły się naturalne szlaki handlowe (np. prehistoryczne drogi bursztynu w Europie, czy szlak solny nad którym leżą Słomniki - miasteczko rodzinne autora tej strony).

Były to drogi naturalne - ingerencja człowieka ograniczała się do ich oczyszczania czy wytyczania (znakowania), oraz w wyjątkowych przypadkach - ułatwiania przepraw przez większe rzeki (mosty), czy inne przeszkody.

Już w III tysiącleciu p.n.e. budowano wprawdzie sztuczne drogi, ale tylko lokalnie i o specyficznym charakterze, np. w Egipcie drogi kultowe łączące kompleksy piramid z tzw. świątyniami dolnymi.

Odkryto również częściowo brukowane drogi łączące ważniejsze miasta Krety, których początki sięgają być może okresu 2500 lat p.n.e. W roku 2300 p.n.e. zbudowana została droga, która połączyła w Mezopotamii miasto Ur i Suzę. Z około 2000 lat p.n.e. pochodzą ślady drogi zbudowanej z kamienia na greckiej wyspie Skyros.
W Babilonie znana była droga procesyjna pod uroczystą nazwą: "Ulica-którą-oby-nie-kroczył-żaden-wróg". Według odnalezionych inskrypcji, wykonana około 615 roku p.n.e. droga była wykonana z wypalanych cegieł spojonych asfaltem

Rozpowszechnienie pojazdów kołowych narodziło potrzebę budowy dróg o sztucznie utwardzonej nawierzchni tam, gdzie ruch kołowy był nasilony. Pierwszymi drogami brukowanymi były główne ulice większych miast Azji Przedniej. Były to tzw. drogi procesyjne, którym podczas świąt religijnych przewożono uroczyście na wozach posągi bogów. Drogi te miały koleiny mające po 7 - 10 centymetrów głębokości i 20 - 22 centymetrów szerokości, o stałym rozstawie wahającym się od 138 do 144 centymetrów. Świadczy to o lokalnej normalizacji rozstawu kół wozów.

Grecy mieli tzw. drogi koleinowe. Umocnione kamieniem, bądź wyżłobione w skale dwie koleiny, które ułatwiały poruszanie się kołom rydwanów. W niektórych miejscach drogi koleinowe miały specjalne mijanki, gdzieniegdzie także bocznice, a nawet rodzaj zwrotnic. Wynikało by z tego, że prapoczątków kolei należy szukać wcześniej, niż podaje większość źródeł.
Problemem na takich drogach było "czołowe" spotkanie dwóch pojazdów. Wówczas słabszy lub mniej ważny musiał się cofać do najbliższej mijanki, lub przestawiać swój pojazd na pobocze. Pewnie przy takiej okazji niejeden raz dochodziło do sporów, przepychanek a nawet bójek.

Asyria posiadała już w VIII wieku p.n.e. dobrze zorganizowaną sieć drogową zaopatrzoną w drogowskazy (!), strażnice oraz studnie. Królowie asyryjscy wydawali pierwsze przepisy drogowe, m.in. dotyczące parkowania pojazdów. Na drogach asyryjskich działała poczta królewska.
Podobną sieć drogową, służącą bardziej sprawnemu zarządzaniu rozległym państwem niż ruchowi kołowemu, posiadało również imperium perskie. Największym osiągnięciem budowlanym króla perskiego Dariusza I, okazała się zbudowana w ciągu 36 lat (od 521 do 485 p.n.e.) droga z Suzy do Efezu.
To było rzeczywiście gigantyczne przedsięwzięcie: droga liczyła 2500 km i na swej trasie miała 111 stacji postojowych, na których podróżni w ciągu 3-miesięcznej podróży mogli zjeść, przespać się i wymienić konie.
Wszystkie te drogi miały jednak z reguły nawierzchnię naturalną, brukowano je tylko na niewielu krótkich odcinkach, w pobliżu większych miast.

Dopiero Rzymianie zaczęli budować drogi brukowane na całej długości. Pierwszą drogą rzymską łączącą Rzym z Kapuą (Via Appia) zbudował w 312 roku p.n.e. Appius Klaudiusz.
W ciągu następnych stuleci, sieć dróg rzymskich pokryła nie tylko Italię, ale i podbite prowincje, osiągając w okresie cesarstwa łączną długość około 80 tysięcy kilometrów dróg brukowanych (z czego tylko 14 tysięcy km w Italii), a wraz z drogami pomocniczymi około 300 tysięcy kilometrów.

Droga rzymska była wytyczana możliwie prosto i ponad terenem. Była to masywna konstrukcja złożona z kilku warstw kamieni i żwiru połączonych zaprawą wapienną, na głębokim fundamencie (łącznie ponad metr grubości). Często wzmacniano ją naturalnym betonem, niekiedy nawet roztopionym ołowiem.

Po upadku imperium rzymskiego nastąpiła dewastacja i stopniowa zagłada dróg.
W średniowieczu i później aż do XVIII wieku, drogi europejskie były znowu naturalnymi szlakami, okresami niezdatnymi do użytku. Jedynie w okolicach bagnistych stosowano nawierzchnię z drewnianych dyli.

Tymczasem w XIV - XV wieku, znakomitą sieć drogową o długości około 10 tysięcy kilometrów zbudowali w Ameryce Południowej Inkowie. Staranność wykonania i duże użycie bruku dziwi tym bardziej, że Inkowie nie używali pojazdów.

Dopiero około 1775 roku we Francji zaczęto budować drogi bite (których nawierzchnię z tłucznia kamiennego ubijano za pomocą ciężkich walców drogowych).

W Polsce pierwsza droga bita (Warszawa - Brześć nad Bugiem) powstała w latach 1821 - 1823.

W 1835 roku, we Francji, po raz pierwszy zastosowano nawierzchnie asfaltowe, a około 1850 roku w Austrii nawierzchnie betonowe.
Około 1885 roku wprowadzono kostkę brukową, która na długo stała się podstawowym elementem używanym do budowy szos.

W 1924 roku we Włoszech powstała droga nowego typu, przystosowana do ruchu samochodowego - autostrada.