Stal

Twardy stop żelazawęglem, o zawartości węgla nie przekraczającej 2,11 %.

Przypuszcza się, że jej wynalazku dokonali starożytni Spartanie, i to oni w VII wieku p.n.e. użyli jej do wyrobu broni. Starożytni hutnicy nie wiedzieli, oczywiście, że stal jest stopem, dla nich była to odmiana żelaza, które można było utwardzić w procesie hartowania.

Uzyskiwano taką odmianę, wytapiając rudę żelaza w piecu z dużym nadmiarem węgla drzewnego, lub w wyniku długotrwałego zgrzewania rozgrzanego do wysokiej temperatury kawałka "zwykłego" żelaza z węglem drzewnym.

W czasach rzymskich, ośrodkami które dostarczały stali Europie, były tereny dzisiejszej Austrii i Indie.
Początki współczesnych metod wytwarzania stali przypadają na VIII - X wiek. W tym czasie w austriackiej krainie Styrii, zaczęto masowo produkować stal z żelaza lanego, czyli surówki.

Ponieważ surówka zawiera więcej niż 2% węgla, w celu otrzymania z niej stali trzeba było w jakiś sposób zmniejszyć jego zawartość. Uzyskiwano to stapiając wysokowęglową surówkę z kawałkiem niskowęglowego miękkiego żelaza.

W XIV wieku zaczęto stosować świeżenie surówki w tzw. piecach fryszerskich, w których krople przetapianego ciekłego metalu spadały do zbiornika, przechodząc przez strumień wdmuchiwanego powietrza. Dopiero francuski chemik i metalurg Rene F. Reaumur wyjaśnił, że różnica między żelazem, stalą i żeliwem polega na różnej w nich zawartości węgla.

W 1784 roku, angielski inżynier Henry Cort opatentował nowy sposób świeżenia surówki tzw. proces pudlarski, zmniejszający niepożądane zanieczyszczenia otrzymywanej stali.


Wreszcie w 1855 roku, inny Anglik Henry Bessemer, dokonał prawdziwej rewolucji w produkcji stali wynalazkiem konwertora, w którym ciekłą surówkę przedmuchuje się po prostu powietrzem, lub czystym tlenem.

Małe kalendarium:
    Stal szybkotnąca - 1899 - W.F. Taylor i M. White (USA),
    Stal nierdzewna - 1916 - Brearley (Wlk. Brytania).